Kompetencje zawodowe współczesnego nauczyciela w kontekście złożoności i niedookreśloności pracy pedagogicznej
DOI:
https://doi.org/10.25312/kiw.26_grceSłowa kluczowe:
szkoła, edukacja, nauczyciel, kompetencje zawodowe, kompetencje nauczycielskie, specyfika pracy pedagogicznejAbstrakt
Zachodzące we współczesnym świecie w niezwykle szybkim tempie zmiany, nastawione przede wszystkim na budowanie gospodarki opartej na wiedzy, stawiają nowe wymagania przed współczesną szkołą, a tym samym przed nauczycielem, ponieważ determinują potrzebę dopasowania edukacji do dynamiki zachodzących przeobrażeń.
Zauważyć należy jednocześnie, że przestrzeń edukacyjna pełna jest różnych niedopowiedzeń i niedookreśleń, cechuje ją dynamiczna zmienność zdarzeń, co powoduje, że praca zawodowa nauczyciela cechuje się szczególną złożonością, wieloaspektowością, nieprzewidywalnością i niedookreślonością. Dlatego stałą cechą tego zawodu jest konieczność permanentnego poszerzania wiedzy oraz doskonalenia umiejętności i kompetencji nauczycielskich. Z powodu niepowtarzalności sytuacji edukacyjnych, które zachodzą w dynamicznie zmieniającym się świecie, przygotowanie do pracy pedagogicznej nie może być uznane za proces skończony, ale musi mieć charakter permanentny i obejmować cały okres pracy zawodowej.
Pobrania
Bibliografia
Bałachowicz J., Edukacja dziecka w okresie przemian kulturowych, [w:] J. Uszyńska--Jarmoc, M. Bilewicz (red.), Kompetencje kluczowe dzieci i młodzieży. Teoria i badania, Wydawnictwo Akademickie Żak, Warszawa 2018.
Banach Cz., Edukacja nauczycielska dla reformy i rozwoju edukacji w Polsce, [w:] E. Sałata (red.), Kompetencje zawodowe nauczycieli a problemy edukacji, Wydawnictwo Instytutu Technologii Eksploatacji PIB, Radom 2001.
Borawska-Kalbarczyk K., Kompetencje informacyjne uczniów w perspektywie zmian szkolnego środowiska uczenia się, Wydawnictwo Akademickie Żak, Warszawa 2015.
Cęcelek G., Nauczyciel wobec edukacyjnych wyzwań współczesnej rzeczywistości, [w:] T. Zacharuk (red.), Pedagog – jednej czy wielu dróg? Część 1. Pedagog w teorii, Wydawnictwo Akademii Podlaskiej, Siedlce 2005.
Cęcelek G., Wokół podstawowych zagadnień pedeutologii, Difin, Warszawa 2023.
Czerepaniak-Walczak M., Kompetencja: słowo kluczowe czy „wytrych” w edukacji?, „Neodidagmata” 1999, t. XXIV.
Czerepaniak-Walczak M., Między dostosowaniem a zmianą. Elementy emancypacyjnej teorii edukacji, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego, Szczecin 1994.
Czerepaniak-Walczak M., Refleksja krytyczna i jej miejsce w dyskusji nad reformowaniem oświaty, „Rocznik Pedagogiczny” 1997, t. XX.
Day Ch., Rozwój zawodowy nauczyciela. Uczenie się przez całe życie, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, Gdańsk 2008.
Delors J. (pod przewodn.), Edukacja – jest w niej ukryty skarb: raport dla UNESCO Międzynarodowej Komisji do spraw Edukacji dla XXI wieku, Stowarzyszenie Oświatowców Polskich, Wydawnictwa UNESCO, Warszawa 1998.
Denek K., Kompetencje nauczycieli w kontekście wyzwań XXI wieku i potrzeb reformy systemu edukacji w Polsce, [w:] K. Wenta (red.), Kształcenie pedagogiczne w dobie przemian edukacyjnych w Polsce, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego, Szczecin 2000.
Dubois D.D., Rothwell W.J., Zarządzanie zasobami ludzkimi oparte na kompetencjach, Wydawnictwo Helion, Gliwice 2004.
Dudzikowa M., Kompetencje autokreacyjne – możliwości ich nabywania w toku studiów pedagogicznych, „Edukacja” 1993, nr 4, s. 18–34.
Dylak S., Wizualizacja w kształceniu nauczycieli, Wydawnictwo UAM w Poznaniu, Poznań 1995.
Goźlińska E., Szlosek F., Podręczny słownik nauczyciela kształcenia zawodowego, Wydawnictwo Instytutu Technologii Eksploatacji PIB, Radom 1997.
Góralska R., Solarczyk-Szewc H., Współczesne konteksty edukacji dorosłych w Polsce, „Edukacja Dorosłych” 2012, nr 2, s. 27–41.
Górowska-Felis M., Płatos B., Rybińska A., Kompetencje kluczowe uczniów w międzynarodowych raportach i badaniach, [w:] S.M. Kwiatkowski, Kompetencje przyszłości, Wydawnictwo FRSE, Warszawa 2018.
Graca T., Umiejętności psychospołeczne jako składnik kompetencji nauczyciela, [w:] E. Sałata (red.), Kompetencje zawodowe nauczycieli a problemy reformy edukacyjnej, Wydawnictwo Instytutu Technologii Eksploatacji PIB, Radom 2001.
Jaroszewska A., Kompetencje kluczowe nauczyciela geragoga w kontekście nauczania języków obcych w wymiarze międzykulturowym, [w:] W. Horyń, J. Maciejewski (red.), Nauczyciel andragog we współczesnym społeczeństwie, Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław 2010.
Kędzierska B., Kompetencje informacyjne w kształceniu ustawicznym, Instytut Badań Edukacyjnych, Warszawa 2007.
Kęsy M., Kompetencje zawodowe młodych, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2008.
Kwaśnica R., Wprowadzenie do myślenia o nauczycielu, [w:] Z. Kwieciński, B. Śliwerski (red.), Pedagogika. Podręcznik akademicki, t. 2, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2003.
Kwiatkowska H., Pedeutologia, Wydawnictwa Akademickie i Profesjonalne, Warszawa 2008.
Kwiatkowski S.M., Kompetencje przyszłości, [w:] tegoż (red.), Kompetencje przyszłości, Wydawnictwo FRSE, Warszawa 2018.
Kwiatkowski S.T., Znaczenie kształcenia społeczno-emocjonalnego w rozwijaniu kluczowych kompetencji współczesnych nauczycieli, [w:] S.T. Kwiatkowski, D. Walczak (red.), Kompetencje interpersonalne w pracy współczesnego nauczyciela, Wydawnictwo Akademii Pedagogiki Specjalnej, Warszawa 2017.
Łukasik B., Refleksja nauczyciela w walce z jego poczuciem bezradności, http://bazhum.muzhp.pl/media//files/Podstawy_Edukacji/Podstawy_Edukacji-r-2014-t7/Podstawy_Edukacji-r2014-t7-s227-239/Podstawy_Edukacji-r-2014-t7-s227-239.pdf [dostęp: 20.01.2021].
Madalińska-Michalak J., Autonomia nauczyciela: uwarunkowania prawne i rozwijanie kompetencji nauczyciela do bycia autonomicznym, „Forum Oświatowe” 2019, vol. 31, nr 2(62), s. 11–26.
Madalińska-Michalak J., Emocje i praca nauczycieli. Rozwój kompetencji emocjonalnych nauczycieli a jakość szkoły, „Studia Dydaktyczne” 2013, nr 24–25, s. 235–252.
Madalińska-Michalak J., Filary pracy a kompetencje nauczyciela, [w:] J. Madalińska--Michalak, N. Pikuła, K. Białożyt (red.), Edukacja i praca nauczyciela: ciągłość – zmiana – konteksty, Wydawnictwo Scriptum, Warszawa 2017.
Madalińska-Michalak J., Profesjonalizm nauczyciela, „Meritum. Mazowiecki Kwartalnik Edukacyjny” 2014, nr 1(32), s. 2–10.
Mayer J.D., Salovey P., Czym jest inteligencja emocjonalna, [w:] P. Salovey, D.J. Sluyter (red.), Rozwój emocjonalny a inteligencja emocjonalna. Problemy edukacyjne, Dom Wydawniczy Rebis, Poznań 1999.
Męczkowska A., Kompetencja, [w:] T. Pilch (red.), Encyklopedia pedagogiczna XXI wieku, t. II, Wydawnictwo Akademickie Żak, Warszawa 2003.
Murawska E., Kwalifikacje i kompetencje zawodowe nauczycieli, [w:] R. Parzęcki (red.), Dyskusja o nauczycielu, Wyższa Szkoła Humanistyczno-Ekonomiczna we Włocławku, Włocławek 2003.
Okoń W., Nowy słownik pedagogiczny, Wydawnictwo Akademickie Żak, Warszawa 2001.
Olczak M., Kwalifikacje i kompetencje nauczyciela, http://edukacjaidialog.pl/archiwum/2009,261/kwiecien,301/klucz_do_oswiaty,305/kwalifikacje_i_kompetencje_nauczyciela,2191.html [dostęp: 14.06.2021].
Pankowska D., Kompetencje nauczycielskie – próba syntezy (projekt autorski), „Lubelski Rocznik Pedagogiczny” 2016, nr 3, s. 187–209.
Popławska A., Kompetencje nauczyciela w zmieniającej się szkole (wybrane zagadnienia), „Zagadnienia Społeczne” 2016, nr 2(6), s. 11–29.
Solarczyk-Szewc H., Nauczyciel w polskiej ramie kwalifikacji, „Studia Dydaktyczne” 2014, nr 26, s. 395–411.
Szempruch J., Pedeutologia. Studium teoretyczno-pragmatyczne, Oficyna Wydawnicza Impuls, Kraków 2013.
Śliwerski B., Program wychowawczy szkoły, WSiP, Warszawa 2001.
Takáčová M., Kompetencie učitel’a, [w:] Z. Zacłona (red.), Kompetencje zawodowe nauczycieli w teorii i praktyce, Wydawnictwo Naukowe Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej w Nowym Sączu, Nowy Sącz 2013.
Tucholska K., Kompetencje temporalne jako wyznaczniki dobrego funkcjonowania, Towarzystwo Naukowe Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, Lublin 2007.
Wojtczuk-Turek A., Rozwijanie kompetencji twórczych, Oficyna Wydawnicza Szkoły Głównej Handlowej w Warszawie, Warszawa 2008.
Ziółkowski P., Pedeutologia. Zarys problematyki, Wydawnictwo Uczelniane Wyższej Szkoły Gospodarki w Bydgoszczy, Bydgoszcz 2016.
Opublikowane
Numer
Dział
Licencja
Prawa autorskie (c) 2025 Akademia Humanistyczno-Ekonomiczna w Łodzi
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Na tych samych warunkach 4.0 Miedzynarodowe.
