Kształtowanie kompetencji językowych dziecka w wieku przedszkolnym i wczesnoszkolnym

Autor

DOI:

https://doi.org/10.25312/2083-2923.23_03kmhm

Słowa kluczowe:

kompetencje językowe, kształtowanie kompetencji językowych, etapy rozwoju mowy, fazy rozwoju mowy: czynna, bierna

Abstrakt

Artykuł określa podstawowe koncepcje rozwoju mowy dziecka. Analiza poszczególnych jego etapów połączona jest z przedstawieniem sposobów stymulowania poprzez działania rodziców, opiekunów, a następnie nauczycieli edukacji przedszkolnej i wczesnoszkolnej. Opanowanie przez dziecko elementów języka stanowi o jego kompetencjach komunikacyjnych, a tym samym o skuteczności porozumiewania się w sposób adekwatny do zastałych warunków czy określonej sytuacji. Nieodłącznym elementem nabywania kompetencji językowych przez dziecko jest więc nie tylko bierne słuchanie i powtarzanie zasłyszanych słów czy zwrotów, ale także umiejętne włączanie dziecka w tworzenie własnego języka, budowanie słownika poprzez poprawianie i wzmacnianie wypowiedzi. W artykule zwrócono również uwagę na konieczność stymulowania potrzeby mówienia dziecka, zwłaszcza w początkowej fazie kształcenia. Sposób i jakość przekazu informacji, kontaktu werbalnego z dzieckiem już od okresu prenatalnego ma dla jego rozwoju istotne znaczenie i może dać wymierne efekty w późniejszym czasie. Istotą artykułu jest przekazanie najważniejszych informacji związanych z kształtowaniem mowy u dzieci. Publikacja stanowi formę pomocy naukowej dla studentów pedagogiki oraz nauczycieli z zakresu edukacji przedszkolnej i wczesnoszkolnej. Zawarte w niej treści służą także edukowaniu przyszłych rodziców, których wiedza dotycząca tak zaawansowanego i złożonego procesu, jakim jest rozwój mowy, powinna odgrywać znaczącą rolę w procesie wychowania i kształcenia nowego pokolenia.

Biogramy autorów

  • Katarzyna Miłek - Gnieźnieńska Szkoła Wyższa Milenium

    Doktor nauk społecznych w zakresie pedagogiki. Adiunkt na Wydziale
    Nauk Społecznych Gnieźnieńskiej Szkoły Wyższej Milenium. Obszary badawcze: kreatywność, edukacja przedszkolna, arteterapia. Autor wielu artykułów w czasopismach naukowych oraz monografiach.

  • Honorata Marmurowicz - Uniwersytet Zielonogórski

    Magister z zakresu edukacji przedszkolnej i wczesnoszkolnej. Doktorantka Uniwersytetu Zielonogórskiego na Wydziale Nauk Humanistycznych i Społecznych. Studentka kierunku integracja sensoryczna z elementami terapii behawioralnej w Wyższej Szkole Kształcenia Zawodowego we Wrocławiu. Przewodnicząca Koła Naukowego Twórczego Arteterapeuty
    działającego przy Gnieźnieńskiej Szkole Wyższej Milenium.

Bibliografia

Brzezińska A.I., Appelt K., Ziółkowska B., Psychologia rozwoju człowieka, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, Sopot 2015.

Cieszyńska J., Korendo M., Wczesna interwencja terapeutyczna, Wydawnictwo Edukacyjne, Kraków 2008.

Cieszyńska J., Od słowa przeczytanego do wypowiedzianego, Wydawnictwo Naukowe Akademii Pedagogicznej, Kraków 2001.

Cywińska M., Opanowanie języka i mowy przez dziecko, [w:] tejże, Rozwijanie umiejętności językowych i komunikacyjnych dziecka. Wybrane aspekty, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Adama Mickiewicza, Poznań 2014.

Cywińska M., Rozwijanie umiejętności językowych i komunikacyjnych dziecka. Wybrane aspekty, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Adama Mickiewicza, Poznań 2014.

Cywińska M., Wstęp, [w:] tejże, Rozwijanie umiejętności językowych i komunikacyjnych dziecka. Wybrane aspekty, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Adama Mickiewicza, Poznań 2014.

Czelakowska D.J., Stymulacja kreatywności językowej dzieci w wieku wczesnoszkolnym, Wydawnictwo Naukowe Akademii Pedagogicznej, Kraków 2005.

Falkowski A., Maruszewski T., Nęcka E., Procesy poznawcze, [w:] J. Strelau, D. Doliński (red.), Psychologia akademicka. Podręcznik, t. 1, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, Gdańsk 2015.

Gunia G., Terapia logopedyczna dzieci z zaburzeniami słuchu i mowy. Wybrane problemy teorii i praktyki surdologopedycznej, Oficyna Wydawnicza Impuls, Kraków 2006.

Jakoniuk-Diallo A., Warunki rozwoju słuchowej kompetencji komunikacyjnej małego dziecka, [w:] M. Cywińska, Rozwijanie umiejętności językowych i komunikacyjnych dziecka. Wybrane aspekty, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Adama Mickiewicza, Poznań 2014.

Kaczmarek L., Nasze dziecko uczy się mowy, Wydawnictwo Lubelskie, Lublin 1988.

Kielar-Turska M., Rozwój sprawności językowych i komunikacyjnych, [w:] E. Czaplewska, S. Milewski (red.), Diagnoza logopedyczna. Podręcznik akademicki, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, Sopot 2012.

Kurcz I., Psychologia języka komunikacji, Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa 2000.

Ligęza M., Podstawy rozwoju języka i mowy dzieci, [w:] T. Gałkowski, G. Jastrzębowska (red.), Logopedia. Pytania i odpowiedzi, Wydawnictwo Uniwersytetu Opolskiego, Opole 1999.

Milewski S., Mowa dorosłych kierowana do niemowląt. Studium fotostatyczno-fonotaktyczne, Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, Gdańsk 2004.

Obrębowski A., Podstawowe wiadomości filo i ontogenezy oraz anatomii narządu słuchu, [w:] A. Pruszewski, A. Obrębowski (red.), Audiologia kliniczna. Zarys, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Medycznego im. M. Marcinkowskiego, Poznań 2010.

Porajski-Pomsta J., Umiejętności komunikacyjne i językowe dzieci w wieku przedszkolnym, Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa 1993.

Przetacznikowa M., Wiek przedszkolny, [w:] M. Żebrowska (red.), Psychologia rozwojowa dzieci i młodzieży, PWN, Warszawa 1982.

Wood D., Jak dzieci uczą się i myślą, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2006.

Zyzik E., Mowa dzieci w wieku przedszkolnym i sposoby jej wspomagania, „Studia Pedagogiczne. Problemy Społeczne, Edukacyjne i Artystyczne” 2011, nr 20.

Pobrania

Opublikowane

2024-06-28

Numer

Dział

Artykuły

Jak cytować

Kształtowanie kompetencji językowych dziecka w wieku przedszkolnym i wczesnoszkolnym. (2024). Kultura I Wychowanie, 1/23, 41-55. https://doi.org/10.25312/2083-2923.23_03kmhm