Directions and forms of social activity of women in Łódź during World War I
DOI:
https://doi.org/10.25312/2083-2923.13/2018_41-55Keywords:
1914–1918, role of women during World War I, social activity of women, civil committees during World War I, women in Łódź in 1914–1918Abstract
The outbreak of World War I in 1914 and the four years of war contributed to civil projects directed at providing aid to those who needed it most. They included adults and children, soldiers fighting on the front, and civilians outside the trenches. Although not direct participants in the armed conflict, residents of many cities experienced the consequences of the war every day, including no food, loss of jobs, poverty, diseases and epidemics, no medical aid, or the loss of life. In such a situation, communities of many cities under occupation created special administrative structures and formed civil committees, trying to prevent the consequences of war. That happened also in Łódź, which was under German occupation from the end of 1914. It was in Łódź that Komitet Obywatelski Niesienia Pomocy Biednym [the Civil Committee of Providing Aid to the Poor] was established, out of which the Women’s Section was formed (from 1915, it was divided into the Christian Women’s Section and Jewish Women’s Section). This work presents the directions and forms of social activity of women living in Łódź, involved in providing aid to those who needed it most, mainly the ill and children. The activity of women organised in special aid sections lasted for the whole period of World War I and was very much needed due to the extremely difficult war conditions.
Downloads
References
Archiwum Państwowe w Łodzi: Zespół: Główny Komitet Obywatelski w Łodzi:
– sygn. 92: Korespondencja GKO z Komitetem Tanich Kuchen (9 X 1914–14 VI 1915).
– sygn. 93: Korespondencja „Różnych” do Komitetu Tanich i Bezpłatnych Kuchen (12 II – 30 VIII 1915).
– sygn. 94: Korespondencja „Różnych” do Komitetu Tanich i Bezpłatnych Kuchen (29 III – 30 VI 1915).
– sygn. 182: Sekcja Szkolna. Korespondencja różnych 1914–1915.
Zespół: Akta miasta Łodzi, Wydział Opieki Społecznej:
– sygn. 17845: Komitet Niesienia Pomocy Biednym 1914–1918.
– sygn. 17933: Armen-Deputation Lodz. Organization 1915–1918.
– sygn. 17936: Armen-Deputation: korespondencja, regulaminy, spisy lekarstw dla biednych 1915–1920.
– sygn. 17950: Delegacja Niesienia Pomocy Biednym 1918–1919.
– sygn. 18039: Verwaltungsberichte 1915–1916.– sygn. 18042: Verwaltungsbericht 1917–1919.
– sygn. 18206: Wohltätigkeit – organisationen 1915–1918.
Zespół: Akta miasta Łodzi, Wydział Prezydialny:
– sygn. 13679: Halbjahres Berichte. Sprawozdania półroczne różnych wydziałów 1917–1922.
Berner W., Supady J., Działalność lekarsko-społeczna na rzecz zdrowia publicznego w Łodzi w latach 1870–1914, Wydawnictwo ADI, Łódź 2001.
Bortnowski W., Ziemia łódzka w ogniu, Wydawnictwo Łódzkie, Łódź 1969.
Chwalba A., Samobójstwo Europy. Wieka Wojna 1914–1918, Wydawnictwo Literackie, Kraków 2014.
Fijałek J., Indulski J., Opieka zdrowotna w Łodzi do roku 1945. Studium organizacyjno-historyczne, Z.G.W.N., Łódź 1990.
Hertz M., Łódź w czasie Wielkiej Wojny, Izba Przemysłowo-Handlowa w Łodzi, Łódź 1933.
Jagiełło M., Armia, która została na zawsze, [w:] J.A. Daszyńska (red.), Operacja łódzka. Zapomniany fakt I wojny światowej, KSIĘŻY MŁYN Dom Wydawniczy, Łódź 2011.
Jagiełło M., Operacja łódzka – wielka bitwa manewrowa I wojny światowej, [w:] J.A. Daszyńska (red.), Operacja łódzka. Zapomniany fakt I wojny światowej, KSIĘŻY MŁYN Dom Wydawniczy, Łódź 2011.
Jaskulski M., Działalność struktur terenowych instytucji samopomocy społecznej na terenie Królestwa Polskiego w latach 1914–1918, „Roczniki Dziejów Społecznych i Gospodarczych”, nr 61/2001.
Jaskulski M., Władze administracyjne Łodzi do 1939 roku, Wydawnictwo Muzeum Historii Miasta Łodzi, Łódź 2001.
Kowalczyński K.R., Łódź przełomu wieków XIX/XX, KSIĘŻY MŁYN Dom Wydawniczy, Łódź 2008.
Nałęcz T., Kobiety w walce o niepodległość w czasie I wojny światowej, [w:] A. Żarnowska, A. Szwarc (red.), Kobieta i świat polityki. Polska na tle porównawczym w XIX i w początkach XX wieku, Wydawnictwo Sejmowe, Warszawa 1994.
Piąstka Z., W cieniu alei cmentarnych. Przewodnik biograficzny po cmentarzach chrześcijańskich przy ul. ul. Ogrodowej i Srebrzyńskiej w Łodzi, Wydawnictwo TPŁ, Łódź 1990.
Przeniosło M., Organizacja samopomocy społecznej w Królestwie Polskim w latach I wojny światowej, „Niepodległość i Pamięć”, nr 1/2011.
Puś W., Badziak K., Gospodarka Łodzi w okresie kapitalistycznym (do 1918 r.), [w:] R. Rosin (red.), Łódź. Dzieje miasta. Tom I. Do 1918 r., Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Łódź 1980.
Sierakowska K., Kobieta i mężczyzna, [w:] W. Mędrzecki, J. Żarnowski (red.), Społeczeństwo międzywojenne: nowe spojrzenie. Metamorfozy społeczne, t. 10, Instytut Historii PAN, Warszawa 2015.
Sikorska-Kowalska M., Kierunki i formy działalności dobroczynnej na rzecz kobiet w wielkich miastach Królestwa Polskiego w XIX i na początku XX wieku. Od dobroczynności do wsparcia społecznego, [w:] M i M. Przeniosło (red.), Dobroczynność i pomoc społeczna na ziemiach polskich w XIX, XX i na początku XXI wieku, t. II, Kieleckie Towarzystwo Naukowe, Kielce 2010.
Sikorska-Kowalska M., Społeczna i polityczna aktywność kobiet w Łodzi przed wybuchem I wojny światowej, [w:] J.A. Daszyńska (red.), Operacja łódzka. Zapomniany fakt I wojny światowej, KSIĘŻY MŁYN Dom Wydawniczy, Łódź 2011.
Sikorska-Kowalska M., Stowarzyszenia kobiece w Łodzi 1906–1918, „Rocznik Łódzki”, nr 54/2007.
Sikorska-Kowalska M., Wizerunek kobiety łódzkiej przełomu XIX i XX wieku, Wydawnictwo „Ibidem”, Łódź 2001.
Skarżyński M., Główny Komitet Obywatelski w Łodzi i jego działalność w latach 19141915, „Varia”, nr 3/1986.
Skład Komitetów Obywatelskich w dniu 1. Maja 1915 r., [brak wydawcy], Łódź 1915.
Sosnowska J., Opieka nad dziećmi w Łodzi w latach I wojny światowej, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź 2017.
Spodenkiewicz P., Obywatele, [w:] M. Danowska (red.), Bezbronne miasto. Łódź 19141918, Wydawnictwo Kusiński, Łódź 2014.
Sprawozdanie z działalności Zarządu m. Łodzi za czas od 1 lipca 1915 do 31 marca 1916 r. (1916), [brak wydawcy], Łódź 1916.
Stawiszyńska A., Życie codzienne mieszkańców Łodzi w czasie I wojny światowej. Wybrane zagadnienia, [w:] J.A. Daszyńska (red.), Operacja łódzka. Zapomniany fakt I wojny światowej, KSIĘŻY MŁYN Dom Wydawniczy, Łódź 2011.
Stoksik A., Główny Komitet Ratunkowy w Lublinie 1915–1918, [w:] M. Przeniosło (red.), Dobroczynność i pomoc społeczna na ziemiach polskich w XIX, XX i na początku XXI wieku, Kieleckie Towarzystwo Naukowe, Kielce 2008.
Walicki J., Samoorganizacja społeczeństwa Łodzi w obliczu wybuchu wojny i działań wojennych w 1914 r., [w:] K. Radziszewska, P. Zawilski (red.), Łódź i region łódzki w czasie I wojny światowej. Między wielką historią a codziennością, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź 2011.
Zapisy na kursy „Czerwonego Krzyża”, „Rozwój”, nr 189/1914.
Z Komitetu Obywatelskiego, „Rozwój”, nr 192/1914.
Z Komitetu Oddziału Czerwonego Krzyża, „Rozwój”, nr 183/1914.
Z Oddziału Kobiet Chrześcijańskich, „Nowy Kurjer Łódzki”, nr 38/1916.
Downloads
Published
Issue
Section
License
Copyright (c) 2018 Akademia Humanistyczno-Ekonomiczna w Łodzi
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-ShareAlike 4.0 International License.
