Ukazywanie świata i zawiązywanie dialogu: kwestia języka u Hansa-Georga Gadamera i Paula Ricoeura
DOI:
https://doi.org/10.25312/2083-2923.25_06dgSłowa kluczowe:
hermeneutyka, Gadamer, Ricoeur, język, dialog, referencjaAbstrakt
Artykuł ma na celu ukazanie podobieństw i różnic między poglądami Hansa-Georga Gadamera i Paula Ricoeura w kwestii języka. Pierwszą płaszczyzną, na której obaj filozofowie zostają porównani, jest ich filozoficzny punkt wyjścia – u Gadamera jest nim próba przezwyciężenia instrumentalnej wizji języka, natomiast u Ricoeura dochodzi do próby przezwyciężenia pewnych ograniczeń strukturalizmu. Druga płaszczyzna analizowanego zagadnienia dotyczy kwestii stosunku języka do świata (Gadamer), określanego również jako referencja (Ricoeur). Na koniec zestawione ze sobą zostają poglądy obu filozofów na dialogiczność języka, tj. na fakt, że intencją niektórych z wypowiedzi jest bycie zrozumianym przez inną osobę.
Bibliografia
Bronk A., Rozumienie, dzieje, język. Filozoficzna hermeneutyka H.-G. Gadamera, Redakcja Wydawnictw KUL, Lublin 1988.
Dybel P., Oblicza hermeneutyki, Towarzystwo Autorów i Wydawców Prac Naukowych Universitas, Kraków 2012.
Gadamer H.-G., Cóż to jest prawda?, [w:] Rozum, słowo, dzieje, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa 2022.
Gadamer H.-G., Człowiek i język, [w:] Rozum, słowo, dzieje, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa 2022.
Gadamer H.-G., Filozoficzne podstawy XX wieku, [w:] Rozum, słowo, dzieje, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa 2022.
Gadamer H.-G., Granice języka, [w:] Język i rozumienie, Fundacja Aletheia, Warszawa 2003.
Gadamer H.-G., Język i rozumienie, [w:] Język i rozumienie, Fundacja Aletheia, Warszawa 2003.
Gadamer H.-G., Prawda i metoda, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2007.
Gadamer H.-G., Tekst i interpretacja, [w:] Język i rozumienie, Fundacja Aletheia, Warszawa 2003.
Gadamer H.-G., Terapia i rozmowa, [w:] O skrytości zdrowia, Media Rodzina, Poznań 2011.
Gadamer H.-G., Wiersz i rozmowa. Rozważania nad próbką tekstu Ernsta Meistra, [w:] Poetica, Instytut Badań Literackich, Warszawa 2001.
Grondin J., Wprowadzenie do hermeneutyki filozoficznej, Wydawnictwo WAM, Kraków 2007.
Góras D., Grająca prawda i metaforyczna referencja: kwestia dzieła literackiego u Hansa-Georga Gadamera i Paula Ricoeura, „Kultura i Wychowanie” 2023, nr 1/23, s. 117–132.
Lorenc W., Filozofia hermeneutyczna. Inspiracje, klasycy, radykalizacje, Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa 2019.
Lorenc W., Filozofie skończoności, Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa 2019.
Przyłębski A., Gadamer, Państwowe Wydawnictwo „Wiedza Powszechna”, Warszawa 2006.
Przyłębski A., Hermeneutyczny zwrot filozofii, Wydawnictwo Naukowe UAM, Poznań 2005.
Ricoeur P., Hermeneutyczna funkcja dystansu, [w:] Język, tekst, interpretacja, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa 1989.
Ricoeur P., Struktura i znaczenie w mowie, [w:] Egzystencja i hermeneutyka, De Agostini Polska, Warszawa 2003.
Ricoeur P., Teoria interpretacji: dyskurs i nadwyżka znaczenia, [w:] Język, tekst, interpretacja, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa 1989.
Rosner K., Hermeneutyka jako krytyka kultury. Heidegger, Gadamer, Ricoeur, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa 1991.
Opublikowane
Numer
Dział
Licencja
Prawa autorskie (c) 2024 Akademia Humanistyczno-Ekonomiczna w Łodzi
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Na tych samych warunkach 4.0 Miedzynarodowe.
