Emocje w pracy nauczyciela w świetle źródeł pamiętnikarskich
DOI:
https://doi.org/10.25312/2083-2923.12/2017_165-178Słowa kluczowe:
emocje, literatura pamiętnikarska, nauczyciel, wartości, proces nauczania i wychowania, relacje nauczyciel-uczeńAbstrakt
Celem artykułu jest zaprezentowanie znaczenia emocji w pracy pedagogicznej, ze szczególnym zwróceniem uwagi na sytuacje dydaktyczne i wychowawcze. Emocje mają zróżnicowany charakter i uwarunkowane są różnorodnymi czynnikami zarówno cechami osobowymi wychowawców, jak i zachowaniem wychowanków. Dlatego w artykule zdecydowano się odpowiedzieć na pytania: w jakim zakresie emocje nauczyciela warunkowały przebieg procesu dydaktycznego? Jaką rolę emocje odgrywały w relacjach nauczyciel-uczeń? Jak młodzież oceniała nauczycieli przejawiających określone emocje? Do przedstawienia powyższych zagadnień posłużono się literaturą pamiętnikarską autorstwa uczniów i nauczycieli z zaboru austriackiego.
Pobrania
Bibliografia
Badura E., Emocjonalne uwarunkowania autorytet nauczyciela, Wydawnictwo Szkolne i Pedagogiczne, Warszawa 1981.
Balicki A. E., My i Oni, [w:] Pół wieku wspomnień uczniów Gimnazjum im. B. Nowodworskiego (św. Anny) w Krakowie, Wydawnictwo Jubileuszu Gimnazjum im. B. Nowodworskiego, Kraków 1938, s. 64–86.
Bliżej emocji, A. Błachnio, A. Gózik (red.), Wydawnictwo Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, Lublin 2007.
Bielak F., Młodzi i starzy z przed lat trzydziestu, [w:] Pół wieku wspomnień uczniów Gimnazjum im. B. Nowodworskiego (św. Anny) w Krakowie, Wydawnictwo Jubileuszu Gimnazjum im. B. Nowodworskiego, Kraków 1938, s. 169–178.
Błachut W., Jak uczono greki w Kolegium B. Nowodworskiego?, [w:] Pół wieku wspomnień uczniów Gimnazjum im. B. Nowodworskiego (św. Anny) w Krakowie, Wydawnictwo Jubileuszu Gimnazjum im. B. Nowodworskiego, Kraków 1938, s. 237–239.
Błoński J., Pamiętnik 1891–1939, Wydawnictwo Literackie, Kraków 1981.
Brzuza J., Wspomnienia z lat szkolnych 1896–1904, [w:] Szkoła charakterów: Księga Jubileuszowa I Gimnazjum i Liceum w Rzeszowie, oprac. Józef Świeboda, Komitet przy I Liceum Ogólnokształcącym im. Stanisława Konarskiego, Rzeszów 1985, s. 43–48.
Chłędowski K., Pamiętniki, T. 1, Wydawnictwo Literackie, Kraków 1957.
Chmielowiec M., Prof. Jan Czubek, [w:] Pół wieku wspomnień uczniów Gimnazjum im. B. Nowodworskiego (św. Anny) w Krakowie, Wydawnictwo Jubileuszu Gimnazjum im. B. Nowodworskiego, Kraków 1938, s. 105–108.
Ciałowicz J., Przed półwieczem (Wspomnienia i refleksje), [w:] J. Stachowicz (red.), Księga pamiątkowa gimnazjum męskiego w Sanoku 1885–1958, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Kraków 1958, s. 191–202.
Długosz T., Gimnazjum I w Krakowie 1906–1908, [w:] Pół wieku wspomnień uczniów Gimnazjum im. B. Nowodworskiego (św. Anny) w Krakowie, Wydawnictwo Jubileuszu Gimnazjum im. B. Nowodworskiego, Kraków 1938, s. 113–128.
Dunikowski E., Z tęczowych dni w szkołach brzeżańskich 1861–1873, [w:] Galicyjskie wspomnienia szkolne, do druku przygot., wstęp. i przyp. opatrzył A. Knot, Wydawnictwo Literackie, Kraków 1955, s. 345–382.
Dylan E., Emocje. Naukowo o uczuciach, Wydawnictwo Rebis, Poznań 2002.
Hochschild A. R., Zarządzanie emocjami. Komercjalizacja ludzkich uczuć, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2009.
Emocja – subiektywne doświadczenie czy zdarzenie interpersonalne: problematyka emocji w perspektywie różnych dziedzin nauki, K. Kaliszewska (red.), Bogucki Wydawnictwo Naukowe, Poznań 2004.
Estreicher S., Kilka wspomnień z lat szkolnych 1879–1887, [w:] Pół wieku wspomnień uczniów Gimnazjum im. B. Nowodworskiego (św. Anny) w Krakowie, Wydawnictwo Jubileuszu Gimnazjum im. B. Nowodworskiego, Kraków 1938, s. 1–20.
Fałat J., Pamiętnik, Śląski Instytut Naukowy, Katowice 1987.
Friedeker S., Wspomnienie o prof. Czubku, [w:] Pół wieku wspomnień uczniów Gimnazjum im. B. Nowodworskiego (św. Anny) w Krakowie, Wydawnictwo Jubileuszu Gimnazjum im. B. Nowodworskiego, Kraków 1938, s. 109–112.
Gawron W., Wspomnienia z Limanowszczyzny, Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza, Warszawa 1986.
Grabowska D., Wartość literatury pamiętnikarskiej w badaniach pedeutologii historycznej, [w:] W. Szulakiewicz (red.), Badania historyczne w pedagogice. Konteksty źródłowe, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, Toruń 2015, s. 53–76.
Grabowska D., Miejsca i osoby w ,,pamięci” Stanisława Pigonia i ich wpływ na zainteresowania literackie Uczonego, „Acta Universitatis Nicolai Copernici. Nauki Humanistyczno-Społeczne. Pedagogika” 2014 (XXX), s. 99–114.
Jasielska A., Charakterystyka i konsekwencje potocznego rozumienia emocji, Wydawnictwo Naukowe UAM, Poznań 2013.
Józefczyk A., W szkołach małego miasteczka i w gimnazjum tarnowskim, [w:] Galicyjskie wspomnienia szkolne, do druku przygot., wstęp. i przyp. opatrzył A. Knot, Wydawnictwo Literackie, Kraków 1955, s. 49–56.
Lam S., Życie wśród wielu, przygot. do druku A. Lam, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa 1968.
Łempicki S., Złote paski: wspomnienia ze szkoły galicyjskiej, „Wspólna Sprawa” – Wydawnictwa Oświatowe, Warszawa 1957.
Knopp K., Inteligencja emocjonalna oraz możliwości jej rozwijania u dzieci i młodzieży, Wydawnictwo Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego, Warszawa 2010.
Korta K., Gimnazjum św. Anny w Krakowie. Wspomnienia ucznia z lat 1888–1896, Towarzystwo Miłośników Historii i Zabytków Krakowa, Kraków 1938.
Kula M., Nośniki pamięci historycznej, Wydawnictwo DiG, Warszawa 2002.
Madalińska-Michalak J., Góralska R., Kompetencje emocjonalne nauczyciela, ABC a Wolters Kluwer business, Warszawa 2012.
Makuszyński K., Kartki z kalendarza, Wydawnictwo Literackie, Kraków 1956.
Natura emocji: podstawowe zagadnienia, P. Ekman, R. J. Davidson (red.), Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, Sopot 2012.
Opałek M., O Lwowie i mojej młodości: kartki z pamiętnika 1881–1901, opat. posłowiem J. Trzynadlowski, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław 1987.
Opieński J., Wiązanka wspomnień z lat szkolnych 1875–1882 w Gimnazjum św. Anny im. Bartłomieja Nowodworskiego w 350-lecie tej krakowskiej szkoły średniej (1588–1938), [w:] Pół wieku wspomnień uczniów Gimnazjum im. B. Nowodworskiego (św. Anny) w Krakowie, Wydawnictwo Jubileuszu Gimnazjum im. B. Nowodworskiego, Kraków 1938, s. 35–37.
Pigoń S., Z Komborni w świat. Wspomnienia młodości, Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza, Warszawa 1984.
Piwarski K., Lata wojny w szkole, [w:] Pół wieku wspomnień uczniów Gimnazjum im. B. Nowodworskiego (św. Anny) w Krakowie, Wydawnictwo Jubileuszu Gimnazjum im. B. Nowodworskiego, Kraków 1938, s. 227–236.
Porwit M., Spojrzenie poprzez moje życie, Wydawnictwo Czytelnik, Warszawa 1986. Rkps – UJ, sygn. 9824, Ludwik Kasprzyk, Wspomnienia. Rkps – Zakład Narodowy im. Ossolińskich we Wrocławiu, sygn. Akc. 62/03, Helena Radlińska: Listy o nauczaniu i pracy badawczej.
Rymar S., Moje lata w gimnazjum 1897–1905 (wyjątek z pamiętnika), [w:] J. Stachowicz (red.), Księga pamiątkowa gimnazjum męskiego w Sanoku 1885–1958, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Kraków 1958, s. 162–170.
Siedlecki M., Na drodze życia i myśli. Pisma pośmiertne uzupełnione wyciągami z „Notatnika wojennego” Ewy Siedleckiej, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław – Warszawa – Kraków 1966.
Sikorska-Klemensiewiczowa J., Przebojem ku wiedzy. Wspomnienia jednej z pierwszych studentek krakowskich z XIX wieku, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław – Warszawa – Kraków 1961.
Solarzowa Z., Mój pamiętnik, Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza, Warszawa 1985.
Stapiński J., Pamiętnik, do druku przyg., przedm. i przyp. opatrzył K. Dunin-Wąsowicz, Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza, Warszawa 1959. Wicher W., Wspomnienia, [w:] Pół wieku wspomnień uczniów Gimnazjum im. B. Nowodworskiego (św. Anny) w Krakowie, Wydawnictwo Jubileuszu Gimnazjum im. B. Nowodworskiego, Kraków 1938, s. 160–163.
Zachemski J., Wspomnienia, [w:] Pół wieku wspomnień uczniów Gimnazjum im. B. Nowodworskiego (św. Anny) w Krakowie, Wydawnictwo Jubileuszu Gimnazjum im. B. Nowodworskiego, Kraków 1938, s. 38–63.
Zrozumieć emocje, K. Oatley, J. M. Jenkins(red.), Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2005.
Pobrania
Opublikowane
Numer
Dział
Licencja
Prawa autorskie (c) 2018 Dorota Grabowska-Pieńkosz
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Na tych samych warunkach 4.0 Miedzynarodowe.
