Tajemnica psychiatryczna z perspektywy teoretycznych oraz praktycznych wyzwań: uwagi socjoetyczno-prawne
DOI:
https://doi.org/10.25312/2083-2923.12/2017_45-59Słowa kluczowe:
prawa pacjenta, ochrona zdrowia psychicznego, tajemnica psychiatryczna, przymusowe leczenie, opinia sądowaAbstrakt
Wizyta pacjenta u lekarza posiada szczególny charakter. Odnosi się ona do sytuacji, w której jedna z osób doświadcza określonego problemu. W trakcie wspomnianej wizyty bardzo często ujawniane są istotne informacje, które często dotyczą ważnych dla pacjenta spraw, które chce pozostawić on w tajemnicy. To właśnie dlatego – zarówno z perspektywy prawnej, jak i etycznej – unikalne znaczenie posiada instytucja tajemnicy lekarskiej. Szczególny charakter posiada w tym aspekcie tajemnica psychiatryczna. Psychiatra – w trakcie wykonywania swojej pracy – uzyskać może informacje, które świadczyć mogą o dokonaniu przez pacjenta przestępstwa. Jak się okazuje, specjalista ten zobowiązany jest w podobnej sytuacji do zachowania tajemnicy. Nie może on powiadomić o tym np. prokuratury lub policji. Czy to oznacza, że tajemnica psychiatryczna ma charakter absolutny? Czy są od niej jakieś wyjątki? Co powinien zrobić psychiatra, gdy jego pacjent nie dokonał, ale dopiero planuje popełnić konkretne przestępstwo? W artykule podjęta zostanie próba odpowiedzi na wspomniane pytania.
Bibliografia
Biesaga T., Przysięga Hipokratesa a etyka medyczna, „Medycyna Praktyczna”, nr 7–8/2006, s. 20–25.
Bujny J., Prawa pacjenta – między autonomią a paternalizmem, Wydawnictwo C. H. Beck, Warszawa 2007.
Chomczyński P., Wybrane problemy etyczne w badaniach. Obserwacja uczestnicząca ukryta, „Przegląd socjologii jakościowej”, nr 1/2006, s. 68–87.
Dziewanowska M., Prawa pacjenta – prawno-zdrowotny poradnik dla kobiet, Federacja na rzecz Kobiet i Planowania Rodziny, Warszawa 2009.
Dąbrowski S., Pietrzykowski J., Ustawa o ochronie zdrowia psychicznego. Komentarz, Wydawnictwo Instytutu Psychiatrii i Neurologii, Warszawa 1997.
Depesza PAP, „Wampir z Bytowa” kończy swój wyrok. Opuści więzienie, „Wprost”, https://www.wprost.pl/kraj/10043686/Wampir-z-Bytowa-konczy-swoj-wyrok-Opusci-wiezienie.html (dostęp: 02.04.2017).
Earl B.. Badania społeczne w praktyce, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2004, s. 351.
Gałecki P., Bobińska K., Eichstaedt K., Ustawa o ochronie zdrowia psychicznego – komentarz, Wydawnictwo LexisNexis, Warszawa 2013.
Gruszczyńska-Młodożeniec A., Pierzgalska K., Wybrane zagadnienia prawne w psychiatrii. Wywiad z prof. S. Dąbrowskim, „Wiadomości Psychiatryczne”, nr 4/2004, s. 293–297.
Hącia A., Deklaracja Madrycka. Etyka psychiatryczna w świetle deklaracji etycznych, „Current Problems of Psychiatry”, nr 16/2015, s. 9–17.
Juszczyk S., Badania jakościowe w naukach społecznych – szkice metodologiczne, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, Katowice 2013.
Kmieciak B., Prawa dziecka jako pacjenta, Wydawnictwo C.H. Beck, Warszawa 2016.
Kmieciak B., Psychopatia, czyli zaburzone zło, „Psychiatria – pismo dla lekarzy”, nr 4/2016, s. 70–75.
Kodeks Etyki Lekarskiej z dnia 2 stycznia 2004 r., (tekst jednolity; zawierający zmiany uchwalone w dniu 20 września 2003 r. przez Nadzwyczajny VII Krajowy Zjazd Lekarzy), Warszawa 2004.
Kaźmierczak A., Doświadczenie choroby przez pacjentów z perspektywy relacji z personelem medycznym, [w:] B. Płonka-Syroka, M. Skrzypek (red.), Doświadczanie choroby w perspektywie nauk humanistycznych, społecznych i medycznych, Wydawnictwo Akademii Medycznej im. Piastów Śląskich, Wrocław 2010, s. 223–241.
Karkowska D, Prawa pacjenta psychiatrycznego, [w:] M. Wojciechowska (red.), Problemy zdrowia psychicznego, Wydawnictwo AHE, Łodź 2010, s. 143–157.
Karkowska D., Prawa pacjenta, Wydawnictwo ABS, Warszawa 2004.
Kubiak R., Prawo medyczne, Wydawnictwo C. H. Beck, Warszawa 2010.
Leciak M., Nowe regulacje tajemnic prawnie chronionych w projekcie zmian KPK, „Kwartalnik Krajowej Szkoły Sądownictwa i Prokuratury”, nr 3/2012, s. 7–9.
Materiał: TVN24 nieoficjalnie: w opinii biegłych Kajetan P. niepoczytalny, „TVN24”: http://tvnwarszawa.tvn24.pl/informacje,news,tvn24-nieoficjalnie-w-opinii-bieglych-kajetan-p-niepoczytalny,217556.html (dostęp: 02.04.2017).
Nesterowicz M., Prawo medyczne, Wydawnictwo Dom Organizatora, Toruń 2005.
Parnas J., The Breivik case and “conditio psychiatric”, “World Psychiatry”, nr 12/2013, s. 22–23.
Różyńska J., Hołówka J., Tajemnica lekarska, [w:] J. Różyńska, W. Hańska (red.), Bioetyka, Wydawnictwo Wolters Kluwer, Warszawa 2013, s. 121–135.
Szczygiel K., Tajemnica lekarska, [w:] A. Muszala (red.), Encyklopedia bioetyki, Wydawnictwo Polwen, Radom 2009.
Ustawa z dnia 5 grudnia 1996 r. o zawodach lekarza i lekarza dentysty, Dz. U. Nr 226, poz. 1943 z późn. zm.
Ustawa z dnia 19 sierpnia 1994 r. o ochronie zdrowia psychicznego, Dz. U. Nr 111, poz. 535 z późn. zm.
Ustawa z dnia 6 czerwca 1997r., Kodeks Postępowania Karnego, Dz. U. 89 poz. 555 ze zm.
Ustawa z dnia 2 kwietnia 1997r Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej, Dz. U. Nr 78, poz. 483 z późn. zm.
Ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r. – Kodeks karny, Dz.U. 1997 nr 88 poz. 553.).
Ustawa z dnia 6 listopada 2008 r. o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta, Dz. U. Nr 111, poz. 535 z późn. zm.
Ustawa z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie, Dz.U. 2005 nr 180 poz. 1493.
Waszkiewicz E., Czyżby zmierzch psychiatrii?, „Psychiatria – pismo dla praktyków”, nr 7/2017, s. 12–13.
Pobrania
Opublikowane
Numer
Dział
Licencja
Prawa autorskie (c) 2018 Błażej Kmieciak
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Na tych samych warunkach 4.0 Miedzynarodowe.
