Sztúrzy i szkolnictwo słowackie w pierwszej połowie XIX wieku

Autor

  • Zuzana Lopatková Uniwersytet Trnawski w Trnawie Autor

DOI:

https://doi.org/10.25312/2083-2923.13/2018_57-63

Słowa kluczowe:

historia, oświata, szkoła słowacka, język słowacki, polityka, madziaryzacja, XIX wiek

Abstrakt

W pierwszej połowie XIX w. na Węgrzech nadal obowiązywała ustawa z 1806 r. w zakresie oświaty. Ustawa ta określała organizację i treść oświaty i opierała się na reformach szkolnych cesarzowej Marii Teresy (1740–1780). Państwo wzmocniło swój wpływ na oświatę i dostosowało ją do zmieniających się potrzeb życia gospodarczego i społecznego. Wolność polityczna narodu słowackiego, w tym jego język i system edukacji, w naturalny sposób znalazła się w centrum zainteresowania Ľudovíta Štúra, będącego wówczas kluczowym przedstawicielem słowackiego życia narodowego i wiodącej osobowości słowackiego odrodzenia narodowego, a także jego współpracowników , których w historii Słowacji nazywano „naśladowcami Štúra”. Ale pokolenie Štúra nie czekało, aż państwo i prawo rozwiąże problem szkolny, ale aktywnie przyczyniło się do budowy słowackiej edukacji poprzez zakładanie szkółek niedzielnych, bibliotek i towarzystw czytelniczych. Jednakże wprowadzenie języka węgierskiego jako języka nauczania w słowackich szkołach narodowych stało się nowym czynnikiem w węgierskiej polityce szkolnej.

 

Pobrania

Statystyki pobrań niedostępne.

Biogram autora

  • Zuzana Lopatková - Uniwersytet Trnawski w Trnawie

    Doktor Zuzana Lopatková – doc. Profesor Uniwersytetu Trnawskiego w Trnawie, Wydział Filozofii i Sztuki, Wydział Historii, Słowacja. Prodziekan ds. działalności naukowej i artystycznej. Jej główne zainteresowania badawcze to: życie codzienne w czasach nowożytnych, historia Kościoła, historia, historia samorządu, historia nauki, historia oświaty na Słowacji. Specjalizuje się także w osobowościach słowackich czasów współczesnych. Angażuje się w wiele projektów naukowo-badawczych, jest autorką lub współautorką kilkunastu publikacji.

Bibliografia

Ambruš J., Listy Ľudovíta Štúra I, Vydavateľstvo SAV, Bratislava 1954.

Ambruš J., Listy Ľudovíta Štúra II, Vydavateľstvo SAV, Bratislava 1956.

Ambruš J., Listy Ľudovíta Štúra III, Vydavateľstvo SAV, Bratislava 1960.

Ambruš J., Ľudovít Štúr. T. 1. Politické state a prejavy, Slovenské vydavateľstvo krásnej literatúry, Bratislava 1954.

Hurban J.M., Ľudovít Štúr – Rozpomienky, Vydavateľstvo Slovart, Bratislava 2015.

Hurban J.M., Slovo o spolkách miernosti a školách nedeľných, Banská Bystrica 1846.

Ľudovít Štúr na hranici dvoch vekov, P. Macho, D. Kodajová (ed.), HÚ SAV, Veda, Bratislava 2015.

Ľudovít Štúr v súradniciach minulosti a súčasnosti, Matica slovenská, Martin 1997.

Ľudovít Štúr. Život a dielo 1815 až 1856, HÚ SAV, Bratislava 1956.

Matula, V., Listy Ľudovíta Štúra IV, Národné literárne centrum, Bratislava 1999.

Pramene k dejinám Slovenska a Slovákov VIII, Literárne informačné centrum, Bratislava 2007.

Rapant D., Slovenské povstanie roku 1848-49, I.2. Martin 1937.

Ratio Educationis 1777 a 1806: prvá jednotná sústava výchovy a vzdelávania v dejinách našej kultúry, Translated: Ján Mikles, Mária Novacká, Slovenské pedagogické nakladateľstvo, Bratislava 1988.

Štúr Ľ., Politické state a prejavy, Zlatý fond denníka SME, 2012: https://zlatyfond.sme.sk/dielo/1691/Stur_Politicke-state-a-prejavy/bibliografia#ixzz50J0zKfcd

Vajcik P., Štúrovci a boj o slovenskú školu, [in:] „Pedagogický sborník“, 9, 1942, N. 4–5, p. 145–169.

Vyvíjalová M., Slovenskje národňje novini. Boje o ich povolenie, Osveta, Martin 1972.

Zborník dokumentov k slávnosti 200 rokov narodenia Karola Štúra, Modra, 25–27 March 2011, SNM – Múzeum Ľudovíta Štúra v Modre, Modra 2011.

Archival newspapers:

Orol Tatranský, 2, 1846/47, p. 318–319.

Slovenské národné noviny, 1846, N. 74.

Slovenské národné noviny, 1847, N. 205.

Pobrania

Opublikowane

2018-05-12

Numer

Dział

Artykuły

Jak cytować

Sztúrzy i szkolnictwo słowackie w pierwszej połowie XIX wieku. (2018). Kultura I Wychowanie, 1/13, 57-63. https://doi.org/10.25312/2083-2923.13/2018_57-63