Plastyka. Niepotrzebny przedmiot?
DOI:
https://doi.org/10.25312/2083-2923.23_02mdSłowa kluczowe:
plastyka, edukacja, estetyka, nauczyciel plastykiAbstrakt
Artykuł, niemający ambicji opracowania będącego efektem analitycznych badań naukowych, podejmuje problem bardzo poważnych zaniedbań w nauczaniu plastyki w polskiej szkole. Odwołując się do swoich doświadczeń zawodowych, autor punktuje przyczyny abnegacji w tym przedmiocie i wskazuje jej groźne społecznie skutki. Kondycja przedmiotu plastyka w polskiej szkole jest zła i nieadekwatna do rozbudowanych teorii naukowych przypisujących mu istotną rolę w rozwoju człowieka. Patrząc na problem bardziej merkantylnie, a więc z bliższych naszym czasom pozycji, dojdziemy do wniosku, iż zamiar zmniejszania dystansu do wysokorozwiniętego cywilizacyjnie Zachodu i związane z tym rosnące zapotrzebowanie na wysokiej jakości produkty grafiki komputerowej, a także prognozy dotyczące zawodów przyszłości powinny skłaniać naszych decydentów do zgoła innego traktowania edukacji plastycznej. Kilkuletnie dziecko czy nastolatek posiada naturalny potencjał twórczy oraz potrzebę przeżywania i kreowania piękna. System i praktyka edukacyjna w Polsce na kilka sposobów skutecznie miażdżą ten przyrodzony kapitał. Dlaczego plastyka, która jest obszarem bezkresnych możliwości oddziaływania na świeżą wrażliwość, jest powszechnie uznawana za przedmiot najniższej kategorii w szkolnej hierarchii? Skąd trudne do wytłumaczenia lekceważenie i indolencja władz państwowych, oświatowych i samych nauczycieli w tym obszarze?
Bibliografia
Arnheim R., Sztuka i percepcja wzrokowa. Psychologia twórczego oka, [w:] M. Dudzikowa, K. Knasiecka-Falbierska (red. nauk.), Sprawcy i/lub ofiary działań pozornych w edukacji szkolnej, Oficyna Wydawnicza Impuls, Kraków 2013.
Arts and Cultural Education At School In Europe, EACEA, Eurydice, Bruksela 2009.
Bielecki Cz., Prawo do piękna, „Rzeczpospolita” 2015, nr 207.
Boguszewska A., Przeszłość i przyszłość polskiej edukacji plastycznej – jej znaczenie dla współczesności, [w:] A. Boguszewska, A. Mazur, Wybrane problemy edukacji plastycznej dzieci i młodzieży, Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin 2013.
Didkowska B., Edukacja artystyczna. Niezbędna? Potrzebna? Zbyteczna?, [w:] M. Dudzikowa, K. Knasiecka-Falbierska (red. nauk.), Sprawcy i/lub ofiary działań pozornych w edukacji szkolnej, Oficyna Wydawnicza Impuls, Kraków 2013.
Guitton J., Dialogi z Pawłem VI, Pallottinum, Poznań–Warszawa 1969.
Halo, mamy problem, nieudana lekcja plastyki polskiego szkolnictwa, https://kraftmagazyn.pl/halo-mamy-problem-nieudana-lekcja-plastyki-polskiego-szkolnictwa/ [dostęp: 5.07.2020].
Jaksender A.Z., Lekcja piękna z codzienności, [w:] M. Proust, Chardin, Eperons-Ostrogi, Kraków 2017.
Jan Paweł II, Pamięć i tożsamość. Rozmowy na przełomie tysiącleci, Znak, Kraków 2005.
Kisiel P., Młody odbiorca w świecie kultury, [w:] Klasa w muzeum: programy dla szkół w Muzeum Narodowym w Krakowie. Przewodnik dla nauczycieli, Kraków 2018/2019.
Kołodziejski K., Polska to nie tylko Chopin, „Sieci” 2018, nr 51–52.
Kuduk F., Podsumowanie, „Sztuka” 1984, nr 4.
Kunat B., Spełnieni, ale niedoceniani: rozwój zawodowy nauczycieli plastyki, Trans Humana, Białystok 2016.
Kunat B., Trudny zawód nauczyciela plastyki, http://edukacjaidialog.pl/archiwum/2007,57/styczen,87/trudny_zawod_nauczyciela_plastyki,247.html [dostęp: 11.06.2020].
Mapa drogowa UNESCO dla edukacji artystycznej, 2006, https://www.unesco.pl/fileadmin/user_upload/pdf/Mapa_Drogowa.pdf [dostęp: 7.06.2020].
Monkiewicz-Cybulska D., Estetyka dla dzieci, czyli edukacja piękna, 2017, https:// filozofuj.eu/dorota-monkiewicz-cybulska-estetyka-dla-dzieci-czyli-edukacja-piekna/ [dostęp: 15.09.2020].
Monkiewicz-Cybulska D., Przemycone w tubce farby, 2019, https://kultura.poznan.pl/ mim/kultura/news/przemycone-w-tubce-farby,141523.html#jump-to [dostęp: 20.06.2023].
Murzyn J., Problemy dydaktyki w zakresie sztuk plastycznych, 2016, http://www.ptde. org/pluginfile.php/1087/mod_page/content/6/Archiwum/XXII_KDE/pdf/ Murzyn.pdf [dostęp: 6.07.2020].
Papież w Bundestagu o zadaniach polityków, korzeniach Europy i ekologii, „Dziennik Gazeta Prawna”, 22.09.2011.
Proust M., W cieniu zakwitających dziewcząt, t. II, PIW, Warszawa 1992.
Read H., O pochodzeniu formy w sztuce, PIW, Warszawa 1974.
Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 3 sierpnia 2017 r. w sprawie oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów i słuchaczy w szkołach publicznych, Dz.U. 2017, poz. 1534.
Skutnik J., Edukacja kulturalna i artystyczna we Francji na przełomie XX i XXI wieku (w świetle historycznych doświadczeń polityki kulturalnej i oświatowej), [w:] K. Olbrycht (red.), Edukacja kulturalna: wybrane obszary, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, Katowice 2004.
Suchodolski B., Kim jest człowiek?, Wiedza Powszechna, Warszawa 1976.
Szuman S., O sztuce i wychowaniu estetycznym, Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, Warszawa 1969.
Szuścik U., Perspektywa psychologiczna w edukacji plastycznej dziecka, [w:] U. Szuścik, E. Linkiewicz (red.), Sztuka, edukacja, kultura: z teorii i praktyki edukacji artystycznej, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, Katowice 2014.
Tokarski J., Filozof i zakonnica, „Tygodnik Powszechny” 2018, nr 27.
Tytko M.M., Problemy kultury plastycznej w edukacji, „Kultura i Wychowanie” 2012, nr 4(2).
Opublikowane
Numer
Dział
Licencja
Prawa autorskie (c) 2023 Akademia Humanistyczno-Ekonomiczna w Łodzi
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Na tych samych warunkach 4.0 Miedzynarodowe.
