Bataillon Scolaire. Czy historia czegoś nas uczy?
DOI:
https://doi.org/10.25312/2083-2923.24_07znoSłowa kluczowe:
bataliony szkolne, nacjonalizm, wychowanie patriotyczneAbstrakt
Artykuł przypomina mało znany epizod z dziejów europejskiego szkolnictwa, gdy w reakcji na traumę przegranej wojny 1870 roku państwo francuskie, rozwijając ideologię esprit de revanche (ducha rewanżu), powołało przy szkołach tak zwane bataliony szkolne, w których dzieci ćwiczono w musztrze wojskowej, obsłudze broni i strzelaniu. Sprawę traktowano na tyle poważnie, że uruchomiono na ich użytek masową produkcję atrap broni i mundurów, a najlepsze oddziały dziecięce uczestniczyły na równi z formacjami regularnego wojska w defiladach z okazji święta narodowego. Bataliony te przyczyniły się do szczególnej hekatomby ofiar Francji w I wojnie światowej. Znalazły w przyszłości także licznych naśladowców.
Aktualna sytuacja polityczna w Europie i oczywiste w tym kontekście patriotyczne wzmożenie czynią historię dziecięcej armii szczególnie aktualną przestrogą.
Bibliografia
Arnaud P., Le geste et la parole. Mobilisation conscriptive et célébration de la République, Lyon 1879–1889, s. 5–22.
Bataillon scolaire – préparation militaire, sociétés de tir et de gymnastique, https://zabra.org/anciens-combattants-et-defense/bataillon-scolaire/ [dostęp: 20.02.2022].
Biblia Tysiąclecia. Pismo Święte Starego i Nowego Testamentu, https://biblia.deon.pl/index.php [dostęp: 20.02.2022].
Bretonnière L., Poème, „Le Drapeau” 1884, nr 28, https://books.openedition.org/pul/15989 [dostęp: 8.02.2022].
Carrette D., Des fusils pour nos chères petites têtes blondes!, https://www.lejsl.com/loisirs/2015/02/08/des-fusils-pour-nos-cheres-petites-tetes-blondes [dostęp: 5.11.2021].
Chwalba A., Samobójstwo Europy. Wielka Wojna 1914–1918, Wydawnictwo Literackie, Kraków 2014.
Clausewitz C. von, Vom Kriege, Nicol Verlag, Frankfurt 2008.
Education physique 2. Les bataillons scolaires et le tir scolaire, http://www.le-temps-des-instituteurs.fr/ens-bataillons-scolaires.html [dostęp: 28.10.2021].
Elementy programu skautowego, Wydawnictwo Gebethner i Ska, Warszawa 1991.
Gellner E., Nation and Nationalism, Ithaca 1983.
Istituzione dell'Opera nazionale „Balilla”, „Gazzetta Ufficiale del Regno d'Italia” 1927, n. 7.
Konwencja o prawach dziecka przyjęta przez Zgromadzenie Ogólne Narodów Zjednoczonych dnia 20 listopada 1989 r., https://lexlege.pl/prawa-dziecka/art-38/ [dostęp: 20.01.2022].
Kurdybacha Ł., Historia wychowania. T. 2, PWN, Warszawa 1968.
Lawrence P., Nacjonalizm. Historia i teoria, Książka i Wiedza, Warszawa 2007.
Les Bataillons Scolaires, http://ecolepouilly.free.fr/batascol.htm [dostęp: 30.01.2022].
Les bataillons scolaires, https://www.patrimoine-grande-guerre.fr/bataillons-scolaires [dostęp: 27.01.2022].
Lorenz K., Regres człowieczeństwa, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa 1986.
Madalińska-Michalik M., Obowiązek szkolny, [w:] T. Pilch (red.), Encyklopedia pedagogiczna XXI wieku. T. 3, Wydawnictwo Akademickie „Żak”, Warszawa 2004, s.717–720.
Mani N., Bert P., Dictionary of Scientific Biography: Volume 2, Charles Scribner’s Sons, New York 1961, s. 59–63.
Markiewicz H., Romanowski A., Skrzydlate słowa, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa 1990.
Meighan R., Barton I., Walker S., Socjologia edukacji, Wydawnictwo Uniwersytetu im. Mikołaja Kopernika w Toruniu, Toruń 1993.
Pajewski J., Historia powszechna 1871–1918, PWN, Warszawa 1978.
Rostworowski E., Historia powszechna. Wiek XVIII, PWN, Warszawa 1984.
S’armer pour la guerre. La Manufacture d’armes de Châtellerault 1870-1918, http://www.alienor.org/publications/aux-armes/armes-scolaires.php [dostęp: 27.01.2022].
Tochowicz P., Fichte – filozof i pedagog niemieckiego nacjonalizmu, „Ateneum Kapłańskie” 1937, t. 39.
Wells H.G., The War That Will End the War, London 1914.
Woyna R., Mordercza wojna, [w:] E. Meissner (red.), Burzliwy wiek XX. Jak zmieniał się świat 1900–2000, Przegląd Reader’s Digest, Warszawa 1999, s. 62–65.
Żywczyński M., Historia powszechna 1789–1870, PWN, Warszawa 1977.
Pobrania
Opublikowane
Numer
Dział
Licencja
Prawa autorskie (c) 2024 Zbigniew Nowak (Autor)
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Na tych samych warunkach 4.0 Miedzynarodowe.
