Znaczenie ekspresji artystycznej w wyrażaniu emocji dziecka ze spektrum autyzmu – studium przypadku

Autor

DOI:

https://doi.org/10.25312/2083-2923.24_02ls

Słowa kluczowe:

spektrum autyzmu, arteterapia, plastyka, rysunek, emocje, zaburzenia

Abstrakt

Przez wiele lat pracowano nad metodami terapeutycznymi w celu poprawy jakości życia osób ze spektrum autyzmu. Jedną z najnowocześniejszych form terapeutycznych jest arteterapia. Proces twórczy pobudza obie półkule mózgowe jednocześnie, skutkuje to rozwojem dziecka przede wszystkim w sferze emocjonalnej, poznawczej, a te z kolei wpływają na poprawę sfery społecznej. Ponadto dziecko autystyczne mające problemy z opanowaniem oraz wyrażaniem swoich emocji poprzez rysowanie, malowanie bądź rzeźbienie ma okazję do nauczenia się, jak radzić sobie z napięciem emocjonalnym.

Analizując wytwory artystyczne dzieci autystycznych, można nie tylko odnieść wrażenie estetyczne, ale również zauważyć ich ukryte treści. Stanowią one indywidualną opowieść o emocjach, przeżyciach oraz głęboko ukrytych niepokojach. Rysunki te odznaczają się dużą prostotą, schematycznością oraz minimalistyczną formą. Dzięki znajomości znaczeń użytych środków wyrazu możemy spróbować poznać cechy osobowościowe, charakter, zamiłowania oraz historię dziecka. Spektrum autyzmu znacznie utrudnia rozwój rysunkowy, jednak nie wyklucza go całkowicie. Głównym celem artykułu jest wyciągnięcie wniosków z analizy prac rysunkowych dziecka autystycznego w kontekście jego zróżnicowanych emocji. Autorka, bazując na literaturze przedmiotu oraz własnych doświadczeniach i zainteresowaniach, opisuje ukryty w rysunkach świat emocji dziecka ze spektrum autyzmu.

Biogram autora

  • Liliana Samulak - Uniwersytet Bielsko-Bialski

    magister, nauczyciel w Niepublicznym Przedszkolu „Kropeczka” w Bielsku-Białej. Ukończyła Liceum Plastyczne im. Juliana Fałata w Bielsku-Białej. Następnie podjęła naukę w Kolegium Nauczycielskim w Bielsku-Białej na Wydziale Pedagogiki. Pragnęła wykorzystać swoje umiejętności w dziedzinie sztuki w późniejszej pracy z najmłodszymi dziećmi. Obecnie jest absolwentką pedagogiki o specjalizacji edukacja elementarna i terapia pedagogiczna na Akademii Techniczno-Humanistycznej w Bielsku-Białej. W swojej pracy wykorzystuje zajęcia plastyczne jako formę terapii u dzieci z zaburzeniami.

Bibliografia

Głowacka E., Artediagnoza. Psychologiczna specyfika twórczości plastycznej dzieci neurotycznych, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2006.

Hornowski B., Badania nad rozwojem psychicznym dzieci i młodzieży na podstawie rysunku postaci ludzkiej, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław 1982.

Konieczna E.J., Arteterapia w teorii i praktyce, Oficyna Wydawnicza „Impuls”, Kraków 2007.

Kulczycki M., Psychologiczne problemy człowieka chorego: z zagadnień współpracy pracownika służby zdrowia z pacjentem, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław 1971.

Łobocki M., Metody i techniki badań pedagogicznych, Oficyna Wydawnicza „Impuls”, Kraków 2011.

Łobocki M., Wprowadzenie do metodologii badań pedagogicznych, Oficyna Wydawnicza „Impuls”, Kraków 2004.

Marek E., Arteterapia jako metoda wspomagająca pracę wychowawczą, [w:] M. Knapik, A. Sacher (red.), Sztuka w edukacji i terapii, Oficyna Wydawnicza „Impuls”, Kraków 2004.

Oster G.D., Gould P., Rysunek w psychoterapii, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, Gdańsk 2004.

Pomorska K., Rozwój regulacji emocji o typowym i zaburzonym rozwoju, 2019, https://terapiaspecjalna.pl/artykul/rozwoj-regulacji-emocji-o-typowym-i-zaburzonym-rozwoju [dostęp: 28.01.2023].

Rudowski T., Edukacja i terapia przez sztukę. Arteterapia w świetle teorii doznań transakcyjnych, Eneteia Wydawnictwo Psychologii i Kultury, Warszawa 2013.

Stańko M., Arteterapia – mechanizmy działania z perspektywy neuropsychologii, „Psychoterapia” 2009, nr 2(149), s. 29–35.

Szuman S., Sztuka dziecka, Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, Warszawa 1990.

Westling C.S., On Neuroscience and Art Therapy – Clinical Meeting, https://arttherapycentre.com/blog/neuroscience-art-therapy-clinical-meeting/ [dostęp: 28.01.2023].

Pobrania

Opublikowane

2024-06-25

Numer

Dział

Artykuły

Jak cytować

Znaczenie ekspresji artystycznej w wyrażaniu emocji dziecka ze spektrum autyzmu – studium przypadku. (2024). Kultura I Wychowanie, 2/24, 23-40. https://doi.org/10.25312/2083-2923.24_02ls