O wizji szkoły przyszłości. Perspektywy innowacyjności i kierunki przeobrażeń
DOI:
https://doi.org/10.25312/2391-5129.29/2019_06jsSłowa kluczowe:
szkoła przyszłości, teorie zmian edukacyjnych, wizje szkoły, pedagogika innowacyjnościAbstrakt
Myśl o potrzebie kształtowania wizji oraz ucznia przyszłości rozwijała i rozwija się w Polsce wśród wielu filozofów, pedagogów, socjologów oraz wśród społeczeństwa. Między innymi Bogdan Suchodolski, autor „koncepcji kształcenia dla przyszłości”, wskazywał, iż zasadniczym celem działalności szkoły powinno być kształcenie przede wszystkim dla przyszłości. Niewątpliwie współczesny system oświatowy (polityka oświatowa) nie zawsze sprzyja uczniom, jak i nauczycielom w dążeniu do tego, by „szkoły myślały” o ich przyszłości. Wpływa na to wiele czynników wychowawczych i dydaktycznych. Z przeglądu literatury naukowej, poświęconej edukacji, szkole i nauczycielom, można wyodrębnić wiele współczesnych teorii zmian edukacyjnych. Jednakże żadna z nich nie odnosi się do spójnego i kompleksowego ujęcia istoty tych zmian treści w formach kreatywności i innowacyjności. A przecież problematyka zmian formy (idei) szkoły w dobie współczesnego kryzysu edukacyjnego, a często też ekonomicznego, nie zaniknie, a wręcz przeciwnie, jej znaczenie wzrasta. Powstaje pytanie, co stanie się z głównym wyzwaniem współczesnej szkoły, jakim jest walka z wszelkimi rodzajami zagrożeń dla szkoły i uczniów. Odpowiedzią jest właśnie zrozumienie oraz ukierunkowanie wizji innowacyjnej organizacji szkoły ku wieloaspektowemu i systemowemu kształtowaniu wartości wszystkich kategorii pedagogicznych, tj. poprzez nowe formy i modele tychże kategorii, zarówno w przestrzeni edukacyjnej, wewnątrzszkolnej, pozaszkolnej, jak i wirtualnej. Zadaniem niniejszej publikacji jest zatem zasygnalizowanie ram wizji innowacyjnej szkoły z perspektywy współczesnej rzeczywistości edukacyjnej.
Bibliografia
Barzykowski K. (2013), Perspektywa czasowa a myślenie o przyszłości i przeszłości w kontekście teorii poziomów reprezentacji (construal level theory), „Studia Humanistyczne”, nr 12/4.
Bednarska M. (2007), O przemocy w wychowaniu, Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń.
Bielawski K. (2016), Znaczenie edukacji dla bezpieczeństwa we współczesnym społeczeństwie, „Cywilizacja i Polityka”, t. 14, nr 14.
Bogusz-Bołtuć E. (2011), Władysława Tatarkiewicza alternatywna definicja sztuki a analityczna filozofia sztuki, „Filo-Sofija”, nr 13–14.
Chociłowska H. (oprac.) (1977), Słownik wyrazów obcych PWN, PWN, Warszawa.
Cieśla J. (2019), Bunt nauczycieli, „Polityka”, nr 11/3202.
Deklaracja na rzecz edukacji przyszłości (2019), MEN, Warszawa.
Domańska E. (2008), Problem rzeczy we współczesnej archeologii, [w:] J. Kowalewski, W. Piasek, M. Śliwa (red.), Rzeczy i ludzie. Humanistyka wobec materialności, Uniwersytet Warmińsko-Mazurski, Olsztyn.
Doroszewski W. (red.) (1964), Słownik języka polskiego, t. 7, PWN, Warszawa.
Dróżdż A. (2000), Mity i utopie pedagogiczne, Wydawnictwo Naukowe AP, Kraków.
Dziekońska J., Karoń J. (2015), W poszukiwaniu wspólnego języka: Sprawozdanie z Konferencji Naukowej: Pomyśleć szkołę inaczej, „Problemy Wczesnej Edukacji”, nr 11/3/30.
Ejdys J., Lulewicz-Sas A. (2011), Foresight strategiczny jako instrument tworzenia wizji przyszłości organizacji, „Organizacja i Kierowanie”, nr 4.
Famuła-Jurczak A., Mazur P. (2015), (Ku) Wychowaniu do (nie)znanej przyszłości, https://depot.ceon.pl/bitstream/handle/123456789/11145/mazur.pdf?sequence=1&isAllowed=y [dostęp: 13.03.2019].
Fazlagić J. (2018), Szkoła dla innowatora, Ośrodek Doskonalenia Nauczycieli, Kalisz.
Hegel G.W.F. (1994), Ustrój Niemiec i inne pisma polityczne, Fundacja Aletheia, Warszawa.
Jabłoński S., Wojciechowska J. (2013), Wizja szkoły XXI wieku: kluczowe kompetencje nauczyciela a nowa funkcja edukacji, „Studia Edukacyjne”, nr 27.
Jankowska A. (2014), Wizja współczesnej szkoły, „Refleksje”, nr 3.
Kant I. (2012), Krytyka praktycznego rozumu, Hachette, Kraków.
Kiczuk S. (1984), O formie logicznej, „Roczniki Filozoficzne”, t. 32, z. 1.
Klinger K. (2019), Rząd zlecił raport o szkole. Poznał smutną prawdę, „Dziennik Gazeta Prawna”, nr 61/4963.
Korzeniowski L.F. (2012), Podstawy nauk o bezpieczeństwie, Difin, Warszawa.
Kossecki J. (1981), Cybernetyka społeczna, PWN, Warszawa.
Kozielecki J. (2007), Cywilizacja strachu i kultura nadziei, „Nauka”, nr 2.
Kucner A. (2017), Między realnością a wirtualnością potrzeb i relacji, [w:] A. Kucner, P. Wasyluk (red.), Stół przyszłości, Uniwersytet Warmińsko-Mazurski, Olsztyn.
Kuźma J. (2013), Nauka o szkole. Teorie i wizje przyszłej szkoły, „Roczniki Pedagogiczne”, t. 5/41, nr 2.
Lens W., Moreas M.A. (1994), Future time perspective: an individual and a societal approach, [w:] Z. Zalewski (red.), Psychology of future orientation, Towarzystwo Naukowe KUL, Lublin.
Lipiec J. (1979), Ontologia świata realnego, PWN, Warszawa.
Łukaszewicz A. (2019), Trudnemu dziecku wystarczy autorytet rodzica i dyrektora, „Rzeczpospolita”, nr 69.
Mazur M. (1966), Cybernetyczna teoria układów samodzielnych, PWN, Warszawa.
Milerski B., Śliwerski B. (red.) (2000), Pedagogika. Leksykon, PWN, Warszawa.
Modrzewski J. (1983), Właściwości intelektualne a modele procesu nauczania i uczenia się, „Studia Pedagogiczne”, z. 11.
Pedagogiczna Konstytucja Europy. Preambuła, Stowarzyszenie Rektorów Pedagogicznych Uczelni Europy, https://docplayer.pl/43960246-Stowarzyszenie-rektorow-pedagogicznych-uczelni-europypedagogiczna-konstytucja-europy-preambula.html [dostęp: 13.03.2019].
Pomyśleć szkołę inaczej (2015), Konferencja naukowa 25–26.09.2015, Uniwersytet Gdański, Gdańsk.
Potulski J. (2015), Współczesne problemy badawcze w politologii, Uniwersytet Gdański, Gdańsk.
Przyborowska B. (2013), Pedagogika innowacyjności – między teorią a praktyką, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, Toruń.
Sepkowski A. (2001), Wizje światowego ładu, Naukowe Wydawnictwo Piotrkowskie, Piotrków Trybunalski.
Sobota J. (2017), Wymiar symboliczny, ontologiczny i futurologiczny, [w:] A. Kucner, P. Wasyluk (red.), Stół przyszłości, Uniwersytet Warmińsko-Mazurski, Olsztyn.
Szatan M. (2012), Strach a lęk w ujęciu nauk humanistycznych, „Studia Gdańskie”, nr 31.
Szołtysek A.E. (2013), Filozofia edukacji. Kształtowanie umysłu, Impuls, Kraków.
Śliwerski B. (2014), Pedagogika (w) edukacji, „Rocznik Pedagogiczny”, nr 37.
Śliwerski B. (2015), Edukacja (w) polityce. Polityka (w) edukacji, Impuls, Kraków.
Święchowicz M. (2018), Dzieci i telefony i-pokolenie (mówią niewiele, piszą skrótami. Już nie patrzą ludziom w oczy, patrzą w telefon. Tam mają znajomych, rozrywki, randki, seks i niemal wszystkie informacje, których nie są w stanie przeczytać), „Newsweek”, nr 6.
Tatarkiewicz W. (2005), Forma: dzieje jednego wyrazu i pięciu pojęć, [w:] tegoż, Dzieje sześciu pojęć, PWN, Warszawa.
Tischner J. (1981), Wstęp, [w:] A. Diemer (red.), Kurs elementarny filozofii. Antropologia filozoficzna, Instytut Filozofii Papieskiego Wydziału Teologicznego, Kraków.
Trusz S. (2010), Zjawisko samospełniającego się proroctwa w klasie szkolnej: przyczyny, mechanizmy i konsekwencje, „Debata Edukacyjna”, nr 3.
Utrat-Milecki J. (red.) (2009), Kara w nauce i kulturze, Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa.
Waszczyńska K. (2014), Wokół problematyki tożsamości, „Roczniki Towarzystwa Naukowego Płockiego”, nr 6.
Wenta K. (2015), Praca i zawody w futurologii, „Problemy Profesjologii”, nr 1.
Włodarczyk R. (2009), Levinas. W stronę pedagogiki azylu, Uniwersytet Warszawski, Warszawa.
Zbieranek P. (red.) (2012), Jaka przyszłość polskiej edukacji, Instytut Badań nad Gospodarką Rynkową, Gdańsk.
Zwoliński A. (2015), Wychowanie do patriotyzmu, „Labor et Educatio”, nr 3.
Pobrania
Opublikowane
Numer
Dział
Licencja
Prawa autorskie (c) 2020 Akademia Humanistyczno-Ekonomiczna w Łodzi
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Na tych samych warunkach 4.0 Miedzynarodowe.
