Wypalenie zawodowe a motywacja do pracy
DOI:
https://doi.org/10.25312/Słowa kluczowe:
wypalenie, wypalenie zawodowe, motywacja do pracy, zaangażowanie, zapobieganie wypaleniu, interwencja dotycząca wypalenia zawodowegoAbstrakt
Artykuł bada związek między wypaleniem zawodowym a motywacją do pracy. Najpopularniejsze koncepcje wypalenia opierają się na teoriach motywacyjnych, zakładających, że wypalenie dotyka wysoko zmotywowanych pracowników, którzy doświadczają rozczarowania i frustracji wynikających z ich idealistycznych i/lub nierealistycznych oczekiwań zawodowych, szczególnie w rolach wymagających intensywnego kontaktu interpersonalnego z pacjentami, uczniami lub klientami. Wypalenie jest opisywane jako przeciwieństwo zaangażowania, którego kluczowym elementem jest trwała motywacja i satysfakcja.
W artykule omówiono czynniki środowiskowe, sytuacyjne i indywidualne sprzyjające wypaleniu zawodowemu. Przedstawiono także metody zapobiegania wypaleniu, radzenia sobie z nim oraz minimalizowania jego skutków, kładąc nacisk na odzyskiwanie motywacji do pracy poprzez budowanie zaangażowania, zamiast koncentrowania się na negatywnych aspektach sprzyjających wypaleniu zawodowemu. Gdy wypalenie jest zwalczane poprzez zaangażowanie, trzy jego wymiary są zastępowane wymiarami zaangażowania: wyczerpanie emocjonalne zmienia się w entuzjazm, zgorzknienie w współczucie i empatię, a obniżone poczucie własnej skuteczności w efektywność i kompetencję.
Bibliografia
Deci E.L., Ryan R.M. (2008), Self-Determination Theory: A Macrotheory of Human Motivation, Development, and Health, „Canadian Psychology”, Vol. 49(3).
Fernet C., Guay F., Senecal C. (2004), Adjusting to Job Demands: The Role of Work Self-Determination and Job Control in Predicting Burnout, „Journal of Vocational Behavior”, Vol. 65(1).
Fernet C., Gagné M., Austin S. (2010), When does quality of relationships with coworkers predict burnout over time? The moderating role of work motivation, „Journal of Organizational Behavior”, Vol. 31(8).
Gagne M., Deci E.L. (2005), Self-determination theory and work motivation, „Journal of Organizational Behavior”, Vol. 26.
Maslach C. (2003), Job burnout: new directions in research and intervention, „Current Directions in Psychological Science”, Vol. 12(5).
Maslach C., Jackson S. (1981), The measurement of experienced burnout, „Journal of Occupational Behavior”, Vol. 2(2).
Maslach C., Leiter M.P. (2008), Early predictors of job burnout and engagement, „Journal of Applied Psychology”, 93(3).
Maslach C., Schaufeli W.B., Leiter M.P. (2001), Job burnout, „Annual Review of Psychology”, Vol. 52(1).
Moneta G.B. (2011), Need for achievement, burnout, and intention to leave: Testing an occupational model in educational settings, „Personality and Individual Differences”, Vol. 50(2).
Parker P.D., Martin A. J., Colmar S., Liem G. A. (2012), Teachers’ workplace wellbeing: Exploring a process model of goal orientation, coping behavior, engagement, and burnout, „Teaching and Teacher Education”, Vol. 28.
Pines A.M. (2011), Wypalenie w perspektywie egzystencjalnej, [w:] H. Sęk, Wypalenie zawodowe. Przyczyny i zapobieganie, Warszawa.
Ryan R.M., Deci E.L. (2000), Self-determination theory and the facilitation of intrinsic motivation, social development and well-being, „American Psychologist”, Vol. 55(1).
Sęk H. (2011a), Uwarunkowania i mechanizmy wypalenia zawodowego w modelu społecznej psychologii poznawczej, [w:] H. Sęk (red.), Wypalenie zawodowe. Przyczyny i zapobieganie, Warszawa.
Sęk H., (2011b), Wypalenie zawodowe u nauczycieli. Uwarunkowania i możliwości zapobiegania, [w:] H. Sęk (red.) (2011), Wypalenie zawodowe. Przyczyny i zapobieganie, Warszawa.
Pobrania
Opublikowane
Numer
Dział
Licencja
Prawa autorskie (c) 2013 Akademia Humanistyczno-Ekonomiczna w Łodzi
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Na tych samych warunkach 4.0 Miedzynarodowe.
