Gesty, wypowiedzenia defektywne, milczenie, przemilczanie, półprawdy i autokłamstwo. Co je łączy…?
DOI:
https://doi.org/10.25312/2391-5129.31/2020_04lfSłowa kluczowe:
memy, gesty, milczenie, przemilczanie, autokłamstwoAbstrakt
Autor nawiązuje do koncepcji memów, najmniejszych jednostek informacji kulturowych zapisanych niejako w mózgu, przekazywanych pozagenetycznie i naśladowanych przez ludzi, analogicznych do genu będącego jednostką ewolucji biologicznej. Memy jako replikatory powielają się poprzez naśladownictwo, mogą mutować i podlegają selekcji. W tym kontekście memami mogą być gesty obecne w akcie komunikowania się pomiędzy ludźmi, ale także wypowiedzenia niepełne, defektywne, przemilczanie i milczenie. Memy według tej koncepcji umożliwiają porozumiewanie się mimo swego rodzaju zakłóceń komunikowania się. Jest też inny, negatywny aspekt tego zjawiska, skutkujący możliwością manipulacji, wprowadzania interlokutora w błąd. Specyficznym typem owego interlokutora może być także ta sama osoba, która jest autorem fałszywego komunikatu. Mamy wówczas do czynienia z autokłamstwem. Analiza tego zjawiska prowadzi do obserwacji neuropsychologicznych, które mogą sugerować powiązania między autokłamstwem a dysfunkcjami psychoneurologicznymi.
Bibliografia
Antas J. (2000, 2008), O kłamstwie i kłamaniu, Universitas, Kraków.
Arystoteles, Polityka, edycja komputerowa, https://pdf-x.pl/doc/Arystoteles-Polityka/5b1e350592a6331e2c88fb4c [dostęp: 15.07.2015].
Aureliusz Augustyn z Hippony (b.r.), De mendacio, http://www.augustinus.it/latino/menzogna/index.htm [dostęp: 11.06.2021].
Austin J.L. (1993), Jak działać słowami, [w:] B. Chwedończuk (przeł.), Mówienie i poznawanie. Rozprawy i wykłady filozoficzne, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
Biedrzycki M. (1998), Genetyka kultury, Prószyński i S-ka, Warszawa.
Bobrowski I. (1998), Zaproszenie do językoznawstwa, Wydawnictwo PAN, Kraków.
Bomba J. (2012), Czy to możliwe, żeby psychoterapia nie zmieniała mózgu?, „Psychoterapia”, nr 1(160), http://www.psychoterapiaptp.pl/uploads/PT_1_2012/Bomba5__Psychoter_1_12.pdf [dostęp: 11.06.2021].
Bralczyk J. (2004), Manipulacja językowa, [w:] Z. Bauer, E. Chudziński (red.), Dziennikarstwo i świat mediów, Towarzystwo Autorów i Wydawców Universitas, Kraków.
Chudy W. (2003), Filozofia kłamstwa. Kłamstwo jako fenomen zła w świecie osób i społeczeństw, Oficyna Wydawnicza Volumen, Warszawa.
Dawkins R. (2003), Samolubny gen, Wydawnictwo Prószyński i S-ka, Warszawa.
Ekman P. (2003), Kłamstwo i jego wykrywanie w biznesie, polityce i małżeństwie, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
Ekman P., O’Sullivan M., Frank M. (1999), A few can catch a liar, “Psychological Science”, Vol. 10(3).
Fidos Ł. (1977), Syntaktyczna budowa wypowiedzi afatycznych. O „stylu telegraficznym”, „Polonica”, t. III.
Fidos Ł. (2019), Manowce koncepcji prawdy, „Zarządzanie Innowacyjne w Gospodarce i Biznesie”, nr 2(29).
Fidos Ł. (2020), Fikcja a manipulacja i postprawda, „Zarządzanie Innowacyjne w Gospodarce i Biznesie”, nr 1(30).
Foerster F.W. (1913), Autorytet a wolność, Wydawnictwo M. Szczepkowski, Warszawa.
Grygiel W.P. (2010), Jak uniesprzecznić sprzeczność umysłu?, „Zagadnienia Filozoficzne w Nauce”, nr 47.
Hohol M. (2010), Umysł: system sprzeczny, ale nie trywialny, „Zagadnienia Filozoficzne w Nauce”, nr 47.
Hohol M. (2013), Wyjaśnić umysł. Struktura teorii neurokognitywnych, Copernicus Center Press, Kraków.
Jarmołowicz E. (2005), Niewerbalne elementy aktów mowy, “Investigationes Linguisticae”, vol. XII.
Kucharski J. (2014), Usprawiedliwione kłamstwo we współczesnej etyce stosowanej, Akademia Ignatianum, Wydawnictwo WAM, Kraków.
Lucas J.R. (2009), Umysły, maszyny i Gödel, „Hybris”, nr 8, http://magazynhybris.com/images/teksty/08/6.Lucas%2096-117.pdf [dostęp: 12.03.2021].
Lyons J. (1984), Semantyka, t. 2, PWN, Warszawa.
Łuria A.R. (1976), Podstawy neuropsychologii, Państwowy Zakład Wydawnictw Lekarskich, Warszawa.
Maruszewski M. (1966), Afazja. Zagadnienia teorii i terapii, PWN, Warszawa.
Ramachandran V.S. (1996), The Evolutionary Biology of Self-Deception, Laughter, Dreaming and Depression. Some Clues from Anosognosia, “Medical Hypotheses”, No. 47.
Sosenko K. (2009), Kłamstwo w działalności gospodarczej, „Prakseologia”, nr 149.
Strelau J. (red. nauk.) (2004), Psychologia. Podręcznik akademicki. Tom 2: Psychologia ogólna, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, Gdańsk.
Szybowska A. (2008), Ewolucja gestów. O sposobach badania „kinetyki człowieka” – propozycja metodologiczna, „Teksty z Ulicy. Zeszyt memetyczny”, nr 12.
Weinrich H. (1966), Linguistik der Lüge. Kann Sprache die Gedanken verbergen?, Verlag Lambert Schneider, Heidelberg.
Witkowski T. (2006), Psychologia kłamstwa. Motywy – strategie – narzędzia, Moderator, Taszów.
Wojtyła K. (2011), Osoba i czyn oraz inne studia antropologiczne, Towarzystwo Naukowe Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego Jana Pawła II, Lublin.
Załazińska A. (2007), Po co językoznawcy badania gestów, po co badaniom gestów językoznawca?, „LingVaria”, nr 2(4).
Zgółka T. (1988), Język wśród wartości, Wydawnictwo Poznańskie, Poznań.
Zimbardo Ph.G. (2004), Psychologia i życie, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
Pobrania
Opublikowane
Numer
Dział
Licencja
Prawa autorskie (c) 2021 Akademia Humanistyczno-Ekonomiczna w Łodzi
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Na tych samych warunkach 4.0 Miedzynarodowe.
