Ochrona praw człowieka w czasie konfliktu zbrojnego
DOI:
https://doi.org/10.25312/2391-5145.18/2023_03agbSłowa kluczowe:
prawo humanitarne, konflikty zbrojne, prawa człowieka, zasada humanitaryzmu, klauzula MartensaAbstrakt
Trwająca od ponad półtora roku pełnoskalowa wojna w Ukrainie sprawiła, że zainteresowanie domeną międzynarodowego prawa humanitarnego wzrosło. Stosowanie tego szczególnego reżimu wobec kombatantów oraz ludności cywilnej nie wyłącza jednak ochrony gwarantowanej przez międzynarodowe prawo ochrony praw człowieka. Celem artykułu jest ukazanie wpływu zasady humanitaryzmu na historyczny rozwój międzynarodowego prawa humanitarnego i przedstawienie wyzwań związanych z ochroną praw człowieka w trakcie konfliktu zbrojnego. Analizowana jest ponadto wzajemna relacja międzynarodowego prawa humanitarnego i międzynarodowego prawa ochrony praw człowieka – odpowiedź na pytanie o wzajemny stosunek obu tych dziedzin ma bowiem przełożenie na możliwości zapewnienia skuteczniejszej ochrony osobom dotkniętym przez skutki działań zbrojnych.
Pobrania
Bibliografia
Benvenisti E., Belligerent occupation, [w:] Max Planck Encyclopedia of Public International Law, www.mpepil.com [dostęp: 1.03.2023].
Cassese A., The Martens Clause: Half a Loaf or Simply Pie in the Sky?, „European Journal of International Law” 2000, Vol. 11(1).
Droege C., The interplay between international humanitarian law and international human rights law in situations of armed conflict, „Israel Law Review” 2007, Vol. 40(2).
Galicki Z., Związki międzynarodowego prawa humanitarnego z międzynarodowymi standardami ochrony praw człowieka w sytuacji konfliktu zbrojnego, [w:] P. Grzebyk, E. Mikos-Skuza (red.), Pomoc humanitarna w świetle prawa i praktyki, Wydawnictwo Naukowe „Scholar”, Warszawa 2016.
Kałduński M., On the Martens clause in international law today, [w:] T. Jasudowicz, M. Balcerzak, J. Kapelańska-Pręgowska (red.), Współczesne problemy praw człowieka i międzynarodowego prawa humanitarnego, Towarzystwo Naukowe Organizacji i Kierownictwa „Dom Organizatora”, Toruń 2009.
Kolb R., Hyde R., An Introduction to the international law of armed conflicts, Hart Publishing, Oxford 2008.
Kolb R., The relationship between international humanitarian law and human rights law: A brief history of the 1948 Universal Declaration of Human Rights and the 1949 Geneva Conventions, „International Review of the Red Cross” 1998, No. 324.
Liesbeth Z., La Tablada comment, „International Review of the Red Cross” 1998, No. 324.
Meron T., The Humanization of Humanitarian Law, „The American Journal of International Law” 2000, Vol. 94(2).
Piątkowski M., Przepisy IV Konwencji haskiej z 1907 roku w świetle wojny powietrznej, „Polski Przegląd Stosunków Międzynarodowych” 2013, nr 3.
Przybysz M., Zastosowanie praw człowieka w realiach konfliktu zbrojnego, „Przegląd Prawa Konstytucyjnego” 2010, nr 1. Sassoli M., Olson L., The relationship between international humanitarian and human rights law where it matters: admissible killing and internment of fighters in non-international armed conflicts, „International Review of the Red Cross” 2008, Vol. 90(871).
Steiner H.J., Alston P., Goodman R., International Human Rights in Context: Law Politics, Morals, Oxford University Press, Oxford 2008.
Uppsala Conflict Data Program, https://ucdp.uu.se/encyclopedia [dostęp: 1.03.2023].
Amerykańska konwencja praw człowieka z 22 listopada 1969 roku, UNTS, vol. 1144.
Konwencja dotycząca praw i zwyczajów wojny lądowej z 18 sierpnia 1907 roku, Dz.U. 1927, nr 21, poz. 161.
Konwencja genewska o polepszeniu losu rannych i chorych w armiach czynnych z 12 sierpnia 1949 roku, Dz.U. 1956, nr 38, poz. 171, zał. Konwencja o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności sporządzona w Rzymie dnia 4 listopada 1950 r., Dz.U. 1993, nr 61, poz. 284.
Międzynarodowy Pakt Praw Obywatelskich i Politycznych otwarty do podpisu w Nowym Jorku dnia 19 grudnia 1966 r., Dz.U. 1977, nr 38, poz. 167.
Protokoły dodatkowe do Konwencji genewskich z 12 sierpnia 1949 r., dotyczący ochrony ofiar międzynarodowych konfliktów zbrojnych (Protokół I) oraz dotyczący ochrony ofiar niemiędzynarodowych konfliktów zbrojnych (Protokół II), sporządzone w Genewie dnia 8 czerwca 1977 r., Dz.U. 1992, nr 41, poz. 175, zał. Respect for Human Rights in Armed Conflicts, Rezolucja ZG ONZ nr 2444 z 19 grudnia 1968 r.
Buis E.J., From La Tablada to Guantanamo Bay: The Challenge of New Conflict Situations in the Experience of the Inter-American System of Human Rights Protection, presented at Complementing IHL: Exploring the Need for Additional Norms To Govern Contemporary Conflict Situations, Jerusalem, June 1–3, 2008.
Case Concerning Military and Paramilitary Activities In and Against Nicaragua (Nicaragua v. United States of America), Wyrok Międzynarodowego Trybunału Sprawiedliwości z 27 czerwca 1986 roku, I.C.J Reports 1986.
Isayeva, Yusupova and Bazayeva przeciwko Rosji, Wyrok Europejskiego Trybunału Praw Człowieka z 24 lutego 2005 roku, skargi nr 57947/00, 57948/00 i 57949/00.
Juan Carlos Abella przeciwko Argentynie, Raport Międzyamerykańskiej Komisji Praw Człowieka z 18 listopada 1997 roku, sprawa nr 11.137.
Komitet Praw Człowieka, Uwagi Ogólne nr 31, CCPRC21 Rev. 1 Add. 13. Legal Consequences of the Construction of a Wall in the Occupied Palestinian Territory, Opinia Doradcza Międzynarodowego Trybunału Sprawiedliwości z 9 lipca 2004 roku, I.C.J. Reports 2004.
Legality of the Threat or Use of Nuclear Weapons, Opinia doradcza Międzynarodowego Trybunału Sprawiedliwości z 8 lipca 1996 roku, I.C.J. Reports 1996.
Prosecutor v. Kunarac, Wyrok Izby Orzekającej Międzynarodowego Trybunału Karnego dla byłej Jugosławii z 22 lutego 2001 roku, sprawa nr IT-96-23-T.
Riofrió Massacre – Colombia, Raport Międzyamerykańskiej Komisji Praw Człowieka z 6 kwietnia 2001 roku, sprawa nr 11.654.
Ukraina i Niderlandy przeciwko Rosji, Decyzja Europejskiego Trybunału Praw Człowieka z 30 listopada 2022 roku, skargi nr 8019/16, 43800/14 i 28525/20.
Pobrania
Opublikowane
Numer
Dział
Licencja
Prawa autorskie (c) 2023 Anna Głogowska-Balcerzak
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Na tych samych warunkach 4.0 Miedzynarodowe.
