Etyczne dylematy języka polityki – wybrane przykłady mowy nienawiści
DOI:
https://doi.org/10.25312/2391-5145.17/2022_02oblzsSłowa kluczowe:
mowa nienawiści, dylemat etyczny, język polityki, sfera życia publicznego, relatywizacja wartości, prawo, ustawodawstwo europejskie, absolutyzm etyczny, utylitaryzmAbstrakt
Mowa nienawiści jest zjawiskiem powszechnie występującym w języku współczesnej polityki i sferze życia publicznego. Choć samo zjawisko mowy nienawiści nie powinno budzić żadnych wątpliwości odnośnie do jego nagannej oceny, to jednak łączy się z dylematami etycznymi – mowa nienawiści może jawić się jako narzędzie użyte w słusznej sprawie czy też jako działanie zasadnie piętnujące niekwestionowalne zło. Jednocześnie przyzwolenie na mowę nienawiści prowadzi do relatywizacji dobra i zła – jest tożsame z akceptacją „mniejszego zła”. Autorzy artykułu konkludują, że ustawodawstwo europejskie powinno położyć większy nacisk na stworzenie spójnej definicji mowy nienawiści, która byłaby tożsama dla wszystkich państw członkowskich UE, oraz penalizację tego zjawiska. W ślad za prawem europejskim prawo krajowe powinno odpowiadać na wyzwania współczesności. Niewątpliwie jednym z nich jest wszechobecność języka nienawiści w debacie publicznej.
Uwaga! Artykuł został opublikowany w dwóch wersjach językowych. Podstawą do cytowań jest wersja polska.
Pobrania
Bibliografia
Baczyńska B., Wolność wyrażania opinii na podstawie artykułu 10 Europejskiej Konwencji o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności, [w:] J. Ciapała, K. Flaga-Gieruszyńska (red.), Prawa podmiotowe – pojmowanie w naukach prawnych. Zbiór studiów, Wielkopolska Wyższa Szkoła Humanistyczno-Ekonomiczna, Jarocin 2006.
Cederbaum H., Słowo i pismo wobec prawa, Gebethner i Wolff, Warszawa 1916.
Dadak W., Przestępstwa motywowane uprzedzeniami (o problemach z analizą przestępczości z nienawiści), „Czasopismo Prawa Karnego i Nauk Penalnych” 2018, R. XXII, z. 4.
Decyzja ramowa Rady 2008/913/WSiSW z dnia 28 listopada 2008 r. w sprawie zwalczania pewnych form i przejawów rasizmu i ksenofobii za pomocą środków prawnokarnych.
Dowcipy o Rusku, https://dowcip.net/dowcipy/Dowcipy+o+Rusku [dostęp: 1.06.2022].
Foot P., The Problem of Abortion and the Doctrine of the Double Effect. Basil Blackwell, Oxford University Press, Oxford 1978.
Gronowska B., Jasudowicz T., Balcerzak M., Lubiszewski M., Mizerski R., Prawa człowieka i ich ochrona, Towarzystwo Naukowe Organizacji i Kierownictwa „Dom Organizatora”, Toruń 2005.
Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. uchwalona przez Zgromadzenie Narodowe w dniu 2 kwietnia 1997 r., przyjęta przez Naród w referendum konstytucyjnym w dniu 25 maja 1997 r., podpisana przez Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej w dniu 16 lipca 1997 r., Dz.U. 1997, nr 78, poz. 483.
Łodziński S., Problemy dyskryminacji osób należących do mniejszości narodowych i etnicznych w Polsce, Raport nr 219, Wydział Analiz Ekonomicznych i Społecznych Kancelarii Sejmu, Biuro Studiów i Ekspertyz, Warszawa 2003.
Maciejewska I., Mowa nienawiści. Podstawowe informacje, „Zgierz Otwarty”, Zgierz 2018.
Materiały edukacyjne Centrum Edukacji Obywatelskiej na temat migracji i uchodźstwa oraz metod pracy z młodzieżą, Centrum Edukacji Obywatelskiej, Warszawa 2016.
Mill J.S., Utylitaryzm, PWN, Warszawa 1979.
Morawiecki M., Russia’s monstrous ideology must be defeated, „Daily Telegraph”, 13 maja 2022, https://www.telegraph.co.uk/opinion/2022/05/10/russias-monstrous-ideology-must-defeated/ [dostęp: 30.06.2022].
Nijakowski L.M., Mowa nienawiści w świetle teorii dyskursu, [w:] A. Horolets (red.), Analiza dyskursu w socjologii i dla socjologii, Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń 2008.
Pływaczewski W., Duda M., Od redaktorów, [w:] W. Pływaczewski, M. Duda (red.), Mowa nienawiści a prawo na tle współczesnych zjawisk społeczno-politycznych, Katedra Kryminologii i Polityki Kryminalnej. Wydział Prawa i Administracji. Uniwersytet Warmińsko-Mazurski: Fundacja Forum Dialogu Publicznego, Olsztyn 2017.
Recommendation No. R (97) 20 of the Committee of Ministers to Member States on “hate speech”, Rada Europy, 1997.
Redelbach A., Prawa naturalne, prawa człowieka, wymiar sprawiedliwości, Towarzystwo Naukowe Organizacji i Kierownictwa „Dom Organizatora”, Toruń 2000.
Sadurski W., Prawo do wolności słowa w państwie demokratycznym (zagadnienia teoretyczne), „Państwo i Prawo” 1992, nr 10.
Sulkowski J., [w:] M. Safjan, L. Bosek (red.), Konstytucja RP. Tom I. Komentarz Art. 1–86, Wydawnictwo C.H. Beck, Warszawa 2016.
Szpunar A., Ochrona dóbr osobistych, PWN, Warszawa 1979.
The United Nations Strategy and Plan of Action on Hate Speech, launched by the Secretary. Detailed Guidance on Implementation for United Nations Field Presences, United Nations, 2019, https://www.google.com/url?sa=t&rct=j&q=&esrc=s&source=web&cd=&ved=2ahUKEwiSlPqvk934AhUimIsKHTWRDoMQFnoECAYQAQ&url=https%3A%2F%2Fdigitallibrary.un.org%2Frecord%2F3889286%2Ffiles%2FUN_Strategy_and_PoA_on_Hate_Speech_Guidance_on_Addressing_in_field.pdf&usg=AOvVaw1sz_4ScyCOcehNdReB4F1A [dostęp: 30.06.2022].
Thomson J.J., Killing, Letting Die, and the Trolley Problem, „The Monist” 1978, Vol. 59.
Thomson J.J., The Trolley Problem, „Yale Law Journal” 1985, Vol. 94.
Unger P., Living High and Letting Die, University Press, Oxford 1996.
Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny, Dz.U. 1964, nr 16, poz. 93.
Ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r. – Kodeks karny, Dz.U. 1997, nr 88, poz. 553.
Wyrok SN z dnia 19 listopada 2010 r., sygn. III CZP 79/10.
Opublikowane
Numer
Dział
Licencja
Prawa autorskie (c) 2022 Akademia Humanistyczno-Ekonomiczna w Łodzi
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Na tych samych warunkach 4.0 Miedzynarodowe.
