Między czasem minionym a przyszłym – człowiek w pozycji arbitra
DOI:
https://doi.org/10.25312/2391-5145.12/2017_49-63Słowa kluczowe:
Arendt, władza sądzenia, amor mundi, zerwanie, wyobraźnia, pięknoAbstrakt
Artykuł koncentruje się na prezentacji Arendtowskiej teorii sądzenia ze szczególnym uwzględnieniem jej funkcji scalającej czasy minione z przyszłością. Autorka wylicza dwie parabole jako motywy sądzenia: pierwszą kafkowską - definiującą sąd jako rozstęp w czasie, drugą pitagorejską - stanowiącą odwołanie do tego, co zostało utracone. Traktując obecne czasy jako domenę sądzenia - po epoce starożytności, w której triumf święcił rozum oraz średniowiecza, gdzie dowodzenie należało do władzy woli - Arendt zdaje się nas przekonywać, jakoby zerwanie ciągłości naszej tradycji intelektualnej było dla nas szansą. W świecie globalizacji, w którym ogłoszono koniec wielkich narracji, człowiek w szczególny sposób zostaje wezwany do wydawania sądów o sobie i (pięknie) otaczającej go rzeczywistości. Tym bardziej zajmowana przez niego rola arbitra staje się konieczna, gdy tradycja, religia czy autorytet nie oferują już jasnych wytycznych myślenia (stąd słynne hasło Arendt Denken ohne Geländer; myślenie bez podpórek). Potencjalnie rozumiana umiejętność generowania własnych kryteriów osądzania to, zdaniem autorki artykułu, emanacja boskiego pierwiastka w człowieku i świadectwo jego politycznego (nie) zaangażowania w kwestie zła.
Pobrania
Bibliografia
Arendt H., Eichmann w Jerozolimie. Rzecz o banalności zła, Znak, Kraków 2004.
Arendt H., Kilka zagadnień z filozofii moralnej, [w:] tejże, Odpowiedzialność i władza sądzenia, Prószyński i Spółka, Warszawa 2008.
Arendt H., Ludzie w mrocznych czasach, Wydawnictwo Słowo/Obraz Terytoria, Gdańsk 2013.
Arendt H., Między czasem minionym a przyszłym. Osiem ćwiczeń z myśli politycznej, Fundacja Aletheia, Warszawa 2011.
Arendt H., Myślenie, Czytelnik, Warszawa 2002.
Arendt H., O rewolucji, Dom Wydawniczy Totus, Kraków 1991.
Arendt H., Wykłady o filozofii politycznej Kanta, Biblioteka Kwartalnika Kronos, Warszawa 2012.
Barańska E., Moralność w polityce. Rozważania w kontekście teorii polityki Hannah Arendt, Teka Komisji Politologii i Stosunków Międzynarodowych, 1896–8279, t. 3, Warszawa 2008.
Gadamer H.G., Pochwała teorii, [w:] tegoż, Teoria, etyka, edukacja: eseje wybrane, Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa 2011.
Gadamer H.G., Prawda i metoda: zarys hermeneutyki filozoficznej, PWN, Warszawa 2007.
Garsten B., Elusiveness of Arendtian Judgment, „Social Research”, 2007, t. 74, nr 4.
Gąsiorowski M.L., Postać Sokratesa w ujęciu Hannah Arendt, „Edukacja Filozoficzna” 2012, nr 54.
Hegel G.W., Wykłady z filozofii dziejów, t. II, PWN, Warszawa 1958.
Heller W., Hannah Arendt: źródła pluralizmu politycznego, Uniwersytet im. Adama Mickiewicza. Wydawnictwo Naukowe Instytutu Filozofii, Warszawa 1996.
Hungtington S.P., Zderzenie cywilizacji, Muza, Warszawa 2011.
Kant I., Krytyka władzy sądzenia, PWN, Warszawa 2004.
Ostrowski J., Globalny aspekt społeczno-kulturowy w przestrzeni stosunków międzynarodowych, „Civitas Hominibus” 2015, nr 10.
Piłat R., Widzialne i niewidzialne. Szkic o antropologii Hannah Arendt, „Principia” 1992, nr VI, „Kultura i Historia” 2005, nr 9.
Rosen S., Hermeneutyka jako polityka, Fundacja Aletheia, Warszawa 2001.
Stinissen W., Noc jest mi światłem, Wydawnictwo Karmelitów Bosych, Kraków 2004.
Tocqueville de A., O demokracji w Ameryce, Fundacja Aletheia, Warszawa 2005.
Wróbel S., Lektury retroaktywne. Rodowody współczesnej myśli filozoficznej, Universitas, Warszawa 2014.
Pobrania
Opublikowane
Numer
Dział
Licencja
Prawa autorskie (c) 2017 Akademia Humanistyczno-Ekonomiczna w Łodzi
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Na tych samych warunkach 4.0 Miedzynarodowe.
