Co przedstawia portret terrorystki?
DOI:
https://doi.org/10.25312/2391-5145.11/2016_49-55Słowa kluczowe:
terrorystka, psychoanaliza, sztukaAbstrakt
Celem artykułu jest analiza przedstawionych w powieści Andrzeja Struga „Portret” psychologicznych uwarunkowań tworzenia wizerunku Kory, polskiej terrorystki-samobójczyni z okresu rewolucji 1905 roku. Protagonistka deklarowała chęć oddania życia za ideały narodowe i społeczne. Odwołania do polskiej mitologii romantycznej, zwłaszcza toposu szalonego bohatera, stały się podstawą idealizowania jej postaci przez artystę, który pragnął namalować jej portret. Postawił sobie za cel stworzenie ikony „terrorystycznej świętej”, która miała oddawać doskonałość duchową dziewczyny i mieć moc „cudownego obrazu”. Przy użyciu narzędzi psychoanalitycznych, zaczerpniętych szczególnie z teorii Hanny Segal i Julii Kristevy, zostały wydobyte świadome i nieświadome motywacje bombiarki i malarza. Pozwoliło to na zidentyfikowane przyczyn niemożności stworzenia portretu: oddziaływania mechanizmów obronnych, takich jak rozszczepienie i fantazje obronne, które uniemożliwiały artyście konfrontację z ambiwalencją i niejednoznacznością postaci Kory, negatywnie rzutując na jego zdolność do stworzenia portretu terrorystki.
Pobrania
Bibliografia
Balzac H. de, Nieznane arcydzieło, W.A.B., Warszawa 2009.
Brach-Czaina J., Szczeliny istnienia, Wydawnictwo eFKa, Kraków 1999.
Damisch H., Okno w żółci kadmowej albo o tym, co kryje się pod spodem malarstwa, słowo/obraz terytoria, Gdańsk 2006.
Florensky P., Ikonostas i inne szkice, Instytut Wydawniczy PAX, Warszawa 1984.
Horney K., Nerwica a rozwój człowieka. Trudna droga do samorealizacji, PIW, Warszawa 1978.
Janion M., Kobiety i duch inności, Wydawnictwo Sic!, Warszawa 2006.
Janion M., Wobec zła, Verba, Chotomów 1989.
Kowalska B., Od impresjonizmu do konceptualizmu. Odkrycia sztuki, Wydawnictwo Arkady, Warszawa 1989.
Kristeva J., Potęga obrzydzenia. Esej o wstręcie, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2007.
Segal H., Marzenie senne, wyobraźnia i sztuka, Universitas, Kraków 2003.
Segal H., Teoria Melanie Klein w praktyce klinicznej oraz Psychoza i twórczość artystyczna i inne eseje, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, Gdańsk 2006.
Segal H., Wprowadzenie do teorii Melanie Klein, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, Gdańsk 2005.
Strug A., Portret, Czytelnik, Warszawa 1957.
Pobrania
Opublikowane
Numer
Dział
Licencja
Prawa autorskie (c) 2016 Beata Łazarz
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Na tych samych warunkach 4.0 Miedzynarodowe.
