Analiza Straży Rdzennej Ludności w Ekwadorze jako systemu obrony terytorialnej i samostanowienia w państwie wielonarodowym
DOI:
https://doi.org/10.25312/CH.807Słowa kluczowe:
Straż Rdzennej Ludności, państwo wielonarodowe, Ekwador, obrona terytorialna, suwerenność, organizacja kolektywnaAbstrakt
Straż Rdzennej Ludności w Ekwadorze powstała jako odpowiedź na militaryzację, kontrolę państwa i hierarchie władzy w ramach państwa wielonarodowego, uznanego w konstytucji z 2008 roku po wieloletnich zmaganiach ludów rdzennych. Ekwador – wraz z Boliwią – należy do nielicznych państw, które przyjęły ten model konstytucyjny, gwarantując społecznościom tubylczym prawo do autonomicznej ochrony własnych terytoriów. W przeciwieństwie do systemu militarnego państwa, Straż Rdzennej Ludności działa w sposób kolektywny, horyzontalny i bezhierarchiczny – podważając zarówno militaryzm, jak i normy płci poprzez zapewnienie równego udziału w obronie ziemi, przyrody i tożsamości kulturowej.
Artykuł przedstawia historyczną walkę o utworzenie państwa wielonarodowego, omawia rozwój Straży Rdzennej Ludności w ramach ekwadorskiego porządku prawnego oraz analizuje jej opór wobec militaryzacji państwa, ze szczególnym uwzględnieniem roli kobiet-liderek. Ostatecznie Straż Rdzennej Ludności wykracza poza funkcję obrony terytorialnej – stanowi szerszy akt oporu wobec struktur kolonialnych, patriarchalnych i neoliberalnych, oferując alternatywne wizje bezpieczeństwa, autonomii i współistnienia w duchu dekolonialnym.
Pobrania
Bibliografia
Almeida I., Rodas N.A., Segovia L.O., Autonomía indígena: frente al Estado nación y la globalización neoliberal, Editorial Abya Yala, Quito 2005.
Arellano A., Yuturi Warmi: la primera guardia indígena liderada por mujeres kichwas en Ecuador | ENTREVISTA, Mongabay, 28.05.2025, https://es.mongabay.com/2023/05/yuturi-warmi-primera-guardia-indigena-liderada-por-mujeres-kichwas-en-ecuador-entrevista/ [accessed: 12.01.2025].
Asamblea Constituyente, Constitución de la República del Ecuador, Registro Oficial No. 449, Quito 2008.
Benhabib S., The Rights of Others: Aliens, Residents, and Citizens, Cambridge University Press, Cambridge 2004.
Cruz Rodríguez E., Redefiniendo la nación: luchas indígenas y Estado Plurinacional en Ecuador (1990–2008), “Nómadas Critical Joournal of Social and Juridic Sciences” 2012, vol. 34, https://revistas.ucm.es/index.php/NOMA/article/view/41786/39819 [accessed: 3.01.2025].
Duque Orozco G.E., Parra Romero L.V., Lecciones aprendidas para un trabajo social transformador: Manejo Territorial Vernáculo – Guardia Indígena Meñebai, “Revista Científica Y Arbitrada De Ciencias Sociales Y Trabajo Social: Tejedora” 2024, Vol. 7, Núm. 13, pp. 183–197, https://doi.org/10.56124/tj.v7i13.012
Enloe C., How do they Militarize a Can of Soup, [in:] Eadem, Maneuvers: The International Politics of Militarizing Women’s Lives,University of California Press, Berkeley 2000.
Herbst C., Shock and Awe: Virtual Females and the Sexing of War, “Feminist Media Studies”, 2005, vol. 5(3), pp. 311–324.
Mera Zambrano J.Y., Análisis de la competencia de autodeterminación de los pueblos y nacionalidad indígena en materia de seguridad pública, Bachelor’s thesis, Universidad Regional Autónoma de Los Andes, Santo Domingo 2021.
Pillajo F.S., Resistencia y lucha social indígena en los Andes ecuatorianos: Paro Nacional 2019, [in:] R. Salas (ed.), Luchas sociales, justicia contextual y dignidad de los pueblos, Ariadna Ediciones, Santiago de Chile 2020, pp. 141–156.
Pueblos y Nacionalidades Indígenas del Ecuador, SISAWU, 2020, https://www.sisawu.org/index.php/98-pueblos [acccessed: 6.01.2025].
Resoluciones del II Encuentro Nacional de Guardias Indígenas del Ecuador, CONAIE, 2024, https://conaie.org/2024/10/07/resoluciones-del-ii-encuentro-nacional-de-guardias-indigenas-comunitarias-de-la-conaie-4-y-5-de-octubre-de-2024/ [accessed: 3.01.2025].
Schmitt C., Francisco A., Manuel G.-P., Teoría de la Constitución, Alianza, Madrid 1982.
Walter M., The darker side of western modernity: Global futures, decolonial options, Duke University Press, Durham 2011.
Yuval-Davis N., Citizenship and Difference, [in:] Eadem, Gender & Nation, SAGE Publications, Los Angeles 2010, pp. 68–92.
Pobrania
Opublikowane
Numer
Dział
Licencja
Prawa autorskie (c) 2025 Akademia Humanistyczno-Ekonomiczna w Łodzi

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Na tych samych warunkach 4.0 Miedzynarodowe.