KULTURA I WYCHOWANIE NR 1(25)/2024
Akademia Humanistyczno-Ekonomiczna Filia w Wodzisławiu Śląskim https://orcid.org/0000-0002-9366-7538
e-mail: ochojski.marcin@gmail.com
https://doi.org/10.25312/2083-2923.25_08moc
Streszczenie: W erze cyfrowej technologie stały się integralną częścią codziennego ży- cia, w tym również edukacji. Badanie miało na celu zrozumienie percepcji i doświadczeń użytkowników, związanych z wykorzystaniem nowych technologii w kontekście eduka- cyjnym. Wyniki pokazały, że większość respondentów korzysta z technologii głównie w celach rozrywkowych i codziennych, a nie edukacyjnych. Istnieje także poważna luka w wiedzy dotyczącej nowych technologii. Respondenci wyrazili również obawy dotyczą- ce szybkiego tempa rozwoju technologicznego. Badanie podkreśla konieczność edukacji technologicznej, aby umożliwić pełne wykorzystanie potencjału technologii w edukacji. Wdrażanie technologii powinno być wspierane przez odpowiednie szkolenia dla nauczy- cieli i informowanie decydentów edukacyjnych o korzyściach i zagrożeniach związanych z technologią.
Słowa kluczowe: nowe technologie, edukacja, cyfryzacja, sztuczna inteligencja
W erze cyfrowej, w której przyszło żyć współczesnemu człowiekowi, nowe technolo- gie stały się integralną częścią codziennego życia. Kształcenie jako kluczowy element rozwoju społecznego i indywidualnego nie jest od tej tendencji wyjątkiem. Przenika- nie technologii do świata edukacji jest obiektem ciągłego badania, zaś rola technologii w tym kontekście rodzi zarówno entuzjastyczne poparcie, jak i pesymistyczne obawy.
* Marcin Ochojski – licencjat pedagogiki zdrowia, student pedagogiki resocjalizacyjnej Aka- demii Humanistyczno-Ekonomicznej, przewodniczący studenckiego Koła Naukowego De Jure, ak- tywnie zaangażowany w działania charytatywne. Autor artykułów skupiających się na problematyce społecznej oraz edukacyjnej młodzieży.
Celem niniejszego badania jest zrozumienie percepcji i doświadczeń użytkow- ników, związanych z wykorzystaniem tych technologii w kontekście edukacyjnym. Skupia się ono na szerokim zakresie pytań, które dotyczą zarówno prywatnego, jak i edukacyjnego zastosowania technologii, zrozumienia technologii, takich jak sztuczna inteligencja, oraz świadomości korzyści i zagrożeń związanych z ich wykorzystaniem. Szczególnie interesująca wydaje się oceniana przez użytkowników gotowość i skutecz- ność nauczycieli w stosowaniu nowych technologii, a także ich opinie na temat możli- wości korzystania z technologii w czasie lekcji. Badanie obejmuje również pytania na temat częstotliwości i kontekstu korzystania z technologii, takich jak smartfony.
Przeprowadzony projekt badawczy stawia sobie za cel dostarczenie informacji, które mogą przyczynić się do dialogu o roli technologii w edukacji. Biorąc pod uwagę zarówno potencjalne korzyści, jak i zagrożenia związane z cyfryzacją edukacji, wła- ściwym dążeniem winno być wypracowanie zrównoważonych i efektywnych strategii integracji technologii w edukacji, ale i edukacji o technologii per se.
Zrozumienie, jak technologia jest postrzegana i doświadczana przez jej użytkow- ników, jest kluczowe dla jej skutecznego wykorzystania. Niniejsze badanie może stać się przyczynkiem do ciągłego doskonalenia praktyk edukacyjnych i przyszłej polityki w dziedzinie edukacji.
Nowe technologie, w szczególności te związane z cyfrowym przetwarzaniem infor- macji i komunikacją, zrewolucjonizowały edukację, wprowadzając nowe narzędzia i metody do wspomagania nauczania i uczenia się1.
Technologia edukacyjna jest coraz częściej uznawana za ważne narzędzie wspierają- ce zarówno nauczanie, jak i uczenie się2. Wyniki różnorodnych badań wskazują, że technologie mogą poprawić efektywność nauczania, pozwalając na indywidualizację procesu nauczania, zwiększanie motywacji uczniów oraz promowanie aktywnego i twórczego uczestnictwa w lekcjach3.
1 N. Selwyn, Schools and Schooling in the Digital Age: A Critical Analysis, Routledge, London 2010.
2 R.B. Kozma, Learning with Media, „Review of Educational Research” 1991, vol. 61(2), s. 179– 211; B. Herold, Technology in education: An overview, „Education Week” 2016, vol. 20(7), s. 129–141;
B. Cornu, New technologies: integration into education, [w:] D. Watson, D. Tinsley (red.), Integrating Information Technology into Education, Springer, Boston 1995.
3 Jowati Juhary, Making Sense of e-Learning and Simulations: The Misunderstood Perceptions,
„Procedia – Social and Behavioral Sciences” 2012, vol. 67, s. 229–237; M. Tayebinik, M. Puteh, Blended Learning or E-learning?, „International Magazine on Advances in Computer Science and Telecommunications” 2012, vol. 3(1), s. 103–110; L.A. Beck, C. Mihaly, Flow: the psychology of opti- mal experience, „Journal Leisure Research” 1992, vol. 24(1), s. 93–94.
Wykorzystanie technologii, takich jak platformy e-learningowe (na przykład Coursera) czy systemy zarządzania nauką (Learning Management Systems – LMS), umożliwia dostęp do zasobów edukacyjnych niezależnie od czasu i miejsca, co może poprawić dostępność i elastyczność edukacji4.
Pomimo potencjalnych korzyści istnieją również obawy dotyczące negatywnych skut- ków nadmiernej cyfryzacji edukacji5. Zagrożenia mogą obejmować problemy związa- ne z prywatnością i bezpieczeństwem danych, nierównościami w dostępie do techno- logii, a także ewentualnym negatywnym wpływem na zdrowie psychiczne i fizyczne uczniów6.
Ponadto wyzwaniem jest przygotowanie nauczycieli do umiejętnego i efektyw- nego korzystania z technologii w nauczaniu. Badania wskazują, że choć nauczyciele coraz częściej stosują technologie w swojej pracy, niektórzy z nich są nieprzygotowani do wdrażania technologii w procesie nauczania bądź mają poczucie niewystarczają- cych kompetencji w tym zakresie7.
Jednym z aspektów, na który technologia może mieć pozytywny wpływ, jest moty- wacja i zaangażowanie uczniów. Badania sugerują, że technologia może poprawić motywację uczniów, oferując interaktywne treści, które są bardziej angażujące aniżeli tradycyjne metody nauczania8. Na przykład gamifikacja, będąca wykorzystaniem me- chanizmów gier w procesie nauczania, może zwiększyć motywację uczniów, pomaga- jąc im lepiej zrozumieć i przyswoić nowe treści9.
Mówiąc o gamifikacji, należy również wspomnieć, że technologia posiada me- chanizmy pozytywnego wpływu na współpracę między uczniami poprzez koopera- cję oraz tworzenie grup dyskusyjnych czy platform do współpracy, co w następstwie może prowadzić do wzrostu ich zaangażowania10. Ponadto dostęp do interaktywnych i angażujących zasobów online, takich jak filmy, quizy czy symulacje, umożliwia
4 A.W. Bates, Teaching in a Digital Age: Second Edition, Tony Bates Associates Ltd., Vancouver
2019.
5 G. Ptaszek, G.D. Stunża, J. Pyżalski, M. Dębski, M. Bigaj, Edukacja zdalna: co stało się
z uczniami, ich rodzicami i nauczycielami?, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, Gdańsk 2020.
6 Tamże; S. Livingstone, Critical reflections on the benefits of ICT in education, „Oxford Review of Education” 2012, vol. 38(1), s. 9–24; N. Selwyn, Is technology good for education?, „Canadian Jour- nal of Educational Administration and Policy” 2016, vol. 182, s. 42–45.
7 G. Ptaszek, G.D. Stunża, J. Pyżalski, M. Dębski, M. Bigaj, Edukacja zdalna…, dz. cyt.;
P.A. Ertmer, Teacher pedagogical beliefs: The final frontier in our quest for technology integration?,
„Educational Technology Research and Development” 2005, vol. 53, s. 25–39.
8 M. Prensky, Teaching Digital Natives: Partnering for Real Learning, Corwin, California 2010.
9 K.M. Kapp, The gamification of learning and instruction: game-based methods and strategies for training and education, John Wiley & Sons, New Jersey 2012.
10 P. Dillenbourg, Collaborative learning: Cognitive and computational approaches, Elsevier, New York 1999.
uczniom naukę w tempie dopasowanym do ich indywidualnych potrzeb, co może zwiększyć ich motywację do nauki, ale i podmiotowość traktowania jednostki w pro- cesie edukacji11.
Głównym celem tej pracy jest zrozumienie roli nowych technologii w edukacji oraz poziomu ich wykorzystania. Zważywszy na fakt, że technologie są wszechobecne w codziennym życiu, ważne jest zbadanie, jaki jest ich udział w procesie nauczania i uczenia się. Niniejsze badanie zmierza do zidentyfikowania korzyści i wyzwań zwią- zanych z zastosowaniem nowych technologii w edukacji, co może przyczynić się do lepszego zrozumienia ich potencjału, ograniczeń i zagrożeń.
Niniejsza praca ma na celu osiągnięcie następujących celów szczegółowych:
Zrozumienie, w jaki sposób uczniowie i nauczyciele wykorzystują nowe tech- nologie w procesie edukacji.
Ocena wpływu nowych technologii na motywację i zaangażowanie uczniów.
Analiza możliwości i wyzwań związanych z wykorzystaniem nowych techno- logii w procesie nauczania.
Rozważenie potencjalnych implikacji związanych z wdrażaniem nowych tech- nologii w edukacji, zarówno pozytywnych, jak i negatywnych.
Formułowanie rekomendacji dla decydentów z dziedziny edukacji, nauczycie- li oraz twórców technologii dotyczących wykorzystania nowych technologii w celach dydaktycznych.
Badanie opierało się na ankiecie składającej się z 15 pytań, które zostały zaprojek- towane tak, aby zgromadzić informacje na temat korzystania z nowych technolo- gii w edukacji. Ankieta składała się zarówno z pytań zamkniętych, jak i otwartych, umożliwiających respondentom wyrażenie swoich opinii i doświadczeń.
Ankietę online udostępniono szerokiemu spektrum respondentów, obejmującemu uczniów, studentów oraz pracowników różnych branż. Badanie skupiło się na próbie 205 osób w przedziale wiekowym od 16 do 49 lat. Dzięki zastosowaniu tak szerokiego zakresu demograficznego możliwe było poznanie różnych perspektyw i doświadczeń związanych z wykorzystaniem nowych technologii w edukacji.
11 R.E. Mayer, Multimedia learning, Cambridge University Press, Cambridge 2001.
W tym rozdziale prezentowane są wyniki badań, które zostały przeprowadzone zgod- nie z opisaną wcześniej metodologią. Celem badania było zrozumienie, jak nowe tech- nologie są wykorzystywane w edukacji, jak wpływają na motywację i zaangażowanie uczniów oraz jakie są potencjalne korzyści i wyzwania związane z ich wdrażaniem.
Analiza odpowiedzi na pytanie dotyczące częstotliwości korzystania ze smartfo- na wskazuje na dominację bardzo intensywnego korzystania z tego urządzenia w co- dziennym życiu respondentów. Zdecydowana większość respondentów (84,88%) ko- rzysta ze smartfona powyżej 4 godzin dziennie, z czego największą grupę (60,49%) stanowią osoby, które korzystają z urządzenia powyżej 6 godzin dziennie. Znacz- nie mniej osób używa smartfona od 2 do 4 godzin dziennie (12,68%) oraz od 1 do 2 godzin dziennie (2,44%). Żadna z osób nie korzysta ze smartfona poniżej 1 godziny dziennie, co poniekąd koresponduje z psychologicznym aspektem FoMO, będącym niepokojem związanym z ominięciem publikowanych treści12.
Wnioski z tych danych wydają się jasne – smartfony stały się nieodłącznym ele- mentem codziennego życia badanej grupy, co może odzwierciedlać ogół społeczeń- stwa, zwłaszcza biorąc pod uwagę stale rosnącą ilość czasu spędzanego online13. Wy- soki stopień zaangażowania w korzystanie ze smartfonów może jednak wskazywać na potencjał tych urządzeń do wspierania procesów edukacyjnych14. Równie ważne jest jednak zwrócenie uwagi na potencjalne zagrożenia związane z nadmiernym ko- rzystaniem z tych urządzeń, takie jak uzależnienia, problemy z koncentracją, a także kwestie zdrowotne15.
Analizując odpowiedzi na pytanie „Czy zdarza Ci się zostawiać smartfon w domu, kiedy wychodzisz?”, uzyskano odpowiedzi, z których wynika, że 64,39% responden- tów zawsze ma przy sobie smartfon. Ponadto 23,41% badanych stara się nie rozstawać ze swoim urządzeniem. Z drugiej strony mniej niż 7% respondentów decyduje się na pozostawienie smartfona w domu podczas krótkich wyjść (6,34%), a zaledwie 0,49% nie czuje przywiązania do swojego urządzenia. Nie zanotowano osób, które nie po- siadają smartfona.
12 A.K. Przybylski, K.Murayama, C.R. DeHaan, V. Gladwell, Motivational, emotional, and be- havioral correlates of fear of missing out, „Computers in Human Behavior” 2019, vol. 29, s. 1841–1848.
13 S. Kemp, Digital 2023: Global Overview Report, 2023, https://datareportal.com/reports/digi- tal-2023-global-overview-report [dostęp: 30.05.2023].
14 B. Chen, L. Bennett, S. Bauer, R. Seilhamer, Students’ Mobile Learning Practices in Higher Edu- cation: A Multi-Year Study, „Educause Review” 2015, vol. 7, https://er.educause.edu/articles/2015/6/ students-mobile-learning-practices-in-higher-education-a-multiyear-study [dostęp: 30.05.2023].
15 J.D. Elhai, Problematic smartphone use: A conceptual overview and systematic review of rela- tions with anxiety and depression psychopathology, „Journal of Affective Disorders” 2017, vol. 207,
s. 251–259.
Można zatem zauważyć silne przywiązanie do urządzeń mobilnych i synergię między człowiekiem a technologią16, która nieuchronnie prowadzi do cyborgizacji człowieka17. Owa cyborgizacja powoduje, że sprzęt staje się przedłużeniem ciała i umysłu człowieka18 oraz wypełnieniem jego deficytów19.
Rozkład odpowiedzi respondentów na pytanie dotyczące poziomu znajomości nowych technologii ukazuje zaskakującą lukę w edukacji cyfrowej. Mimo że więk- szość respondentów spędza wiele godzin na korzystaniu ze smartfonów i innych tech- nologii, starając się nie rozstawać z urządzeniami mobilnymi, zaledwie 29,27% z nich jest zaznajomionych z ChatGPT (najczęściej wskazywaną technologią). Częstotliwość wskazań akurat tej platformy nie jest zbytnio zaskakująca, biorąc pod uwagę jej popu- larność. Można bowiem o niej usłyszeć nawet w mediach głównego nurtu20. Co wię- cej, najbardziej popularna platforma edukacyjna Coursera jest niemalże całkowicie nieznana respondentom.
Znaczący odsetek badanych (70,24%) stwierdził, że nie zna żadnej z wymienio- nych technologii. Inne technologie, takie jak Deepfake, były znane tylko niewielkiej liczbie respondentów (10,24%). Pozostałe technologie, na przykład Bard, Midjourney, Dall-E, ElevenLabs, QuillBot, Gamifikacja i HoloLens, były znane mniej niż 2% re- spondentów.
Te wyniki pokazują, że mimo iż technologia stała się nieodłączną częścią codzien- nego życia, edukacja w zakresie technologii cyfrowych jest wciąż niewystarczająca. Zgodnie z badaniami Helsper i Eynon21 dostęp do technologii nie gwarantuje umie- jętności korzystania z nich, co potwierdzają wyniki tej ankiety.
W badaniu podjęto próbę zidentyfikowania głównych obszarów, w których re- spondenci korzystają z nowych technologii. Wyniki pokazały, że aż 59% ankieto- wanych korzysta z nowych technologii przede wszystkim dla celów rozrywkowych i w życiu codziennym. Tylko 7,8% respondentów wykorzystuje nowe technologie jako
16 D. Haraway, A Cyborg Manifesto: Science, Technology, and Socialist-Feminism in the Late Twentieth Century, [w:] Simians, Cyborgs and Women: The Reinvention of Nature, Routledge, New York 1991.
17 A. Clark, Natural-born cyborgs: Minds, technologies, and the future of human intelligence, Oxford University Press, Oxford 2003, s. 326–329.
18 R. Belk, Extended Self in a Digital World, „Journal of Consumer Research” 2013, vol. 40(3),
s. 477–500.
19 D. Ihde, Technology and the Lifeworld: From Garden to Earth, Indiana University Press, In- diana 1990.
20 E. Bodziuch, Sztuczna inteligencja (Chat GPT) szansą czy zagrożeniem? „Szczerze o pienią- dzach”, 2023, https://www.polsatnews.pl/wideo/sztuczna-inteligencja-chat-gpt-szansa-czy-zagroze- niem-szczerze-o-pieniadzach-odc-167_6820320/ [dostęp: 30.05.2023]; M. Drążewska, Polskie okno na ChatGPT. Wrocławscy naukowcy zapraszają do współpracy przy tworzeniu polskiego bota, 2023, https://wroclaw.tvp.pl/69838085/polskie-okno-na-chatgpt-wroclawscy-naukowcy-zapraszaja-do
-wspolpracy-przy-tworzeniu-polskiego-bota [dostęp: 30.05.2023].
21 E.J. Helsper, R. Eynon, Digital natives: where is the evidence?, „British Educational Research Journal” 2010, vol. 36(3), s. 503–520.
pomoc w edukacji. Natomiast 33,17% respondentów korzysta z technologii zarówno w celach edukacyjnych, jak i rozrywkowych.
Ten zestaw danych rzuca światło na to, jak nowe technologie są obecnie wykorzy- stywane i jakie jest postrzeganie ich użytku. Mimo że te technologie są szeroko do- stępne i często używane, ich rola w edukacji jest nadal niedoceniana. To spostrzeżenie koresponduje z wnioskami z badań przeprowadzonych przez L. Xiao w 2022 roku, które pokazały, że choć technologia jest powszechnie dostępna i używana przez stu- dentów, nie jest ona wykorzystywana w pełni w kontekście edukacyjnym22.
Odpowiedzi respondentów na pytanie dotyczące postrzegania nowych technolo- gii jako potencjalnego zagrożenia są zaskakujące. Mimo powszechnego korzystania z nowych technologii aż 50,24% respondentów postrzega sztuczną inteligencję jako zagrożenie, natomiast 47,32% badanych uważa, że nowe technologie same w sobie są zagrożeniem.
Te wyniki sugerują, że istnieje pewien stopień niepewności i obawy wśród re- spondentów dotyczący szybkiego tempa rozwoju technologicznego. Te odczucia mogą być spowodowane zarówno tempem rozwoju, jak i niewiedzą, która wyłania się z udzielanych odpowiedzi na temat znajomości platform edukacyjnych.
Takie odpowiedzi odzwierciedlają szersze społeczne obawy związane z nowymi technologiami, co podkreślane jest w literaturze naukowej. Na przykład N. Bostrom zasugerował, że rozwój sztucznej inteligencji może stanowić potencjalne zagrożenie dla ludzkości, jeśli nie będzie odpowiednio kontrolowany i regulowany23. Podobnie
M. Tegmark zwraca uwagę na ryzyko powstania „superinteligentnych” systemów AI, które mogą być poza kontrolą ludzi24.
Biorąc pod uwagę powyższe odpowiedzi, nie bardzo zaskakuje wynik ankiety do- tyczącej konieczności edukowania o nowych technologiach. Niemal wszyscy respon- denci (97,07%) dostrzegają taką konieczność. Edukacja ta miałaby wpływ nie tylko na postrzeganie nowych technologii i sztucznej inteligencji jako zagrożenia, ale przede wszystkim umożliwiłaby efektywne z nich korzystanie.
Stosowanie tych technologii daje możliwość uczenia się na renomowanych uczel- niach bez wychodzenia z domu (na przykład dzięki platformie Coursera), przepro- wadzanie eksperymentów fizycznych i chemicznych bez specjalistycznych pracow- ni (na przykład za pomocą okularów rozszerzonej bądź wirtualnej rzeczywistości), wprowadzenie podmiotowego podejścia do ucznia, tak ważnego w pedagogice (dzięki dostosowaniu materiału do możliwości danego ucznia i możliwości indywidualnego
22 L. Xiao, F. Jalil, N. Shabnam, M. Rahimi, The Impact of Mobile-Assisted Language Learning on English as a Foreign Language Learners’ Vocabulary Learning Attitudes and Self-Regulatory Capacity,
„Frontiers in Psychology” 2022, vol. 13.
23 N. Bostrom, Superintelligence: Paths, Dangers, Strategies, Oxford University Press, Oxford 2014, s. 32–35.
24 M. Tegmark, Life 3.0: Being Human in the Age of Artificial Intelligence, Knopf, New York 2017.
przekazywania wiedzy za pomocą na przykład sztucznej inteligencji). Korzyści mogą być niezliczone, jednak aby umiejętnie używać nowych technologii, potrzeba edukacji.
Badanie miało na celu analizę percepcji i doświadczeń uczniów w zakresie korzysta- nia z nowych technologii w obszarze edukacyjnym. Wyniki badań własnych pokaza- ły, że w obecnych czasach technologia stała się nieodłączną, synergiczną częścią życia codziennego respondentów. Dominuje jednak wykorzystywanie technologii do celów rozrywkowych i codziennych. Jednocześnie faktem jest, że edukacja w zakresie tech- nologii cyfrowych jest zdecydowanie niewystarczająca, co pokazują wyniki badania.
Uzyskane wyniki zgodne są z literaturą naukową, podkreślającą, że sam dostęp do technologii nie zagwarantuje umiejętności korzystania z nich per se25. Podobne wnio- ski płyną z badań Xiao26, które potwierdziły, że choć technologia jest powszechnie stosowana, to nie jest w pełni wykorzystywana w nauce. Konieczność pedagogicznej transformacji w celu wynalezienia nowych form nauczania i uczenia się została omó- wiona w artykule autorstwa H. Hashima27.
Przeprowadzone badania ukazały również problem, jakim są niepewność i obawy respondentów dotyczące tempa rozwoju technologicznego. Wyniki te odzwierciedlają szersze obawy społeczne związane z rozwojem nowych technologii, co koresponduje z literaturą naukową28. Biorąc pod uwagę niepokoje społeczne, należy przyjrzeć się głębiej problemowi edukacji w zakresie technologicznym.
Niniejsze badanie miało służyć zrozumieniu roli technologii w edukacji, a także jej wpływu na proces edukacyjny. Uzyskane wyniki mogą się przyczynić do zainicjo- wania dialogu na temat roli technologii oraz pomóc w wypracowaniu strategii, któ- ra byłaby efektywna w integracji świata technologicznego z edukacyjnym. W świetle uzyskanych wyników istotne jest zwrócenie uwagi na konieczność rozpoczęcia zin- tensyfikowanej edukacji technologicznej, aby umożliwić pełne wykorzystanie jej po- tencjału.
25 N. Bostrom, Superintelligence…, dz. cyt.
26 L. Xiao, F. Jalil, N. Shabnam, M. Rahimi, The Impact…, dz. cyt.
27 H. Hashim, Application of Technology in the Digital Era Education, „International Journal of Research in Counseling and Education” 2018, vol. 11(10), s. 1–13.
28 N. Bostrom, Superintelligence…, dz. cyt.; M. Tegmark, Life 3.0…, dz. cyt.
Przeprowadzone badanie podkreśla ponadto znaczenie nowoczesnych narzędzi wspierających proces edukacyjny. W dobie wszechobecnej cyfryzacji technologia ma znaczny potencjał do modyfikowania tradycyjnych metod nauczania, umożliwiając indywidualizację procesu, nadając jej bardziej podmiotowy charakter, uwzględniają- cy predyspozycje ucznia. Jednakże takie wykorzystanie może być możliwe tylko i wy- łącznie w przypadku zaangażowania nauczycieli i wykształcenia ich w tym obszarze. To pozwoli na uzyskanie większej motywacji uczniów oraz promowanie ich aktywne- go i twórczego, a zarazem kreatywnego podejścia do procesu edukacji.
Uzyskane wyniki pokazały, że pomimo powszechnego korzystania z technologii istnieje znaczna luka w cyfrowej edukacji. Duża część respondentów nie jest zaznajo- miona z kluczowymi technologiami i platformami edukacyjnymi, co również wska- zuje na potrzebę nieustannego zwiększania świadomości i wzajemnej nauki w tym zakresie.
Co więcej, przeprowadzone badanie podkreśla wagę zrozumienia nowych tech- nologii w kontekście obaw przejawianych przez respondentów. Wraz z wyrażonymi przez ankietowanych obawami, wynikającymi w głównej mierze z niewiedzy, zauwa- żony został potencjał do otwarcia dialogu na temat roli technologii w edukacji oraz integracji tychże obszarów.
Podsumowując, badanie wykazało potrzebę przekształceń edukacji, które do- prowadzą do pełnego wykorzystania potencjału technologii. Odpowiednią edukacją należy objąć nie tylko uczniów, ale i nauczycieli. W tym kontekście edukacja techno- logiczna powinna być prowadzona holistycznie na wszystkich szczeblach nauczania, aby każda grupa została wyposażona w odpowiednie narzędzia, wiedzę i możliwości korzystania z nowych technologii, a zarazem potrafiła zadbać o swoje bezpieczeń- stwo cyfrowe.
Bates A.W., Teaching in a Digital Age: Second Edition, Tony Bates Associates Ltd., Van- couver 2019.
Beck L.A., Mihaly C., Flow: the psychology of optimal experience, „Journal Leisure Re- search” 1992, vol. 24(1), s. 93–94.
Belk R., Extended Self in a Digital World, „Journal of Consumer Research” 2013, vol. 40(3), s. 477–500.
Bodziuch E., Sztuczna inteligencja (Chat GPT) szansą czy zagrożeniem? „Szczerze o pie- niądzach”, 2023, https://www.polsatnews.pl/wideo/sztuczna-inteligencja-chat
-gpt-szansa-czy-zagrozeniem-szczerze-o-pieniadzach-odc-167_6820320/ [do- stęp: 30.05.2023].
Bostrom N., Superintelligence: Paths, Dangers, Strategies, Oxford University Press, Oxford 2014.
Chen B., Seilhamer R., Bennett L., Bauer S., Students’ Mobile Learning Practices in Hi- gher Education: A Multi-Year Study, „Educause Review” 2015, vol. 7, https:// er.educause.edu/articles/2015/6/students-mobile-learning-practices-in-hi- gher-education-a-multiyear-study [dostęp: 30.05.2023].
Clark A., Natural-born cyborgs: Minds, technologies, and the future of human intelli- gence, Oxford University Press, Oxford 2003.
Cornu B., New technologies: integration into education, [w:] D. Watson, D. Tinsley (red.), Integrating Information Technology into Education, Springer, Boston 1995.
Dillenbourg P., Collaborative learning: Cognitive and computational approaches, Else- vier, New York 1999.
Drążewska M., Polskie okno na ChatGPT. Wrocławscy naukowcy zapraszają do współ- pracy przy tworzeniu polskiego bota, 2023, https://wroclaw.tvp.pl/69838085/ polskie-okno-na-chatgpt-wroclawscy-naukowcy-zapraszaja-do-wspolpracy
-przy-tworzeniu-polskiego-bota [dostęp: 30.05.2023].
Elhai J.D., Dvorak R.D., Levine J.C., Hall B.J., Problematic smartphone use: A concep- tual overview and systematic review of relations with anxiety and depression psychopathology, „Journal of Affective Disorders” 2017, vol. 207, s. 251–259.
Ertmer P.A., Teacher pedagogical beliefs: The final frontier in our quest for technolo- gy integration?, „Educational Technology Research and Development” 2005, vol. 53, s. 25–39.
Haraway D., A Cyborg Manifesto: Science, Technology, and Socialist-Feminism in the Late Twentieth Century, [w:] Simians, Cyborgs and Women: The Reinvention of Nature, Routledge, New York 1991.
Hashim H., Application of Technology in the Digital Era Education, „International Jo- urnal of Research in Counseling and Education” 2018, vol. 11(10), s. 1–13.
Helsper E.J., Eynon R., Digital natives: where is the evidence?, „British Educational Research Journal” 2010, vol. 36(3), s. 503–520.
Herold B., Technology in education: An overview, „Education Week” 2016, vol. 20(7),
s. 129–141.
Ihde D., Technology and the Lifeworld: From Garden to Earth, Indiana University Press, Indiana 1990.
Jowati Juhary, Making Sense of e-Learning and Simulations: The Misunderstood Percep- tions, „Procedia – Social and Behavioral Sciences” 2012, vol. 67, s. 229–237.
Kapp K.M., The gamification of learning and instruction: game-based methods and strategies for training and education, John Wiley & Sons, New Jersey 2012.
Kemp S., Digital 2023: Global Overview Report, 2023, https://datareportal.com/re- ports/digital-2023-global-overview-report [dostęp: 30.05.2023].
Kozma R.B., Learning with Media, „Review of Educational Research” 1991, vol. 61(2),
s. 179–211.
Livingstone S., Critical reflections on the benefits of ICT in education, „Oxford Review of Education” 2012, vol. 38(1), s. 9–24.
Mayer R.E., Multimedia learning, Cambridge University Press, Cambridge 2001. Prensky M., Teaching Digital Natives: Partnering for Real Learning, Corwin, California
2010.
Przybylski A.K., Murayama K., DeHaan C.R., Gladwell V., Motivational, emotional, and behavioral correlates of fear of missing out, „Computers in Human Beha- vior” 2019, vol. 29, s. 1841–1848.
Ptaszek G., Stunża G.D., Pyżalski J., Dębski M., Bigaj M., Edukacja zdalna: co stało się z uczniami, ich rodzicami i nauczycielami?, Gdańskie Wydawnictwo Psycho- logiczne, Gdańsk 2020.
Selwyn N., Is technology good for education?, „Canadian Journal of Educational Admi- nistration and Policy” 2016, vol. 182, s. 42–45.
Selwyn N., Schools and Schooling in the Digital Age: A Critical Analysis, Routledge, London 2010.
Tayebinik M., Puteh M., Blended Learning or E-learning?, „International Magazine on Advances in Computer Science and Telecommunications” 2012, vol. 3(1),
s. 103–110.
Tegmark M., Life 3.0: Being Human in the Age of Artificial Intelligence, Knopf, New York 2017.
Xiao L., Jalil F., Shabnam N., Rahimi M., The Impact of Mobile-Assisted Language Learning on English as a Foreign Language Learners’ Vocabulary Learning At- titudes and Self-Regulatory Capacity, „Frontiers in Psychology” 2022, vol. 13.
New technologies – help in education or a threat?
Abstract: In the digital era, technologies have become an integral part of everyday life, including education. The study aimed to understand the perceptions and experiences of users related to the use of new technologies in the educational context. The results showed that most respondents use technology primarily for entertainment and daily purposes, not for education. There is also a significant knowledge gap concerning new technologies. Respondents also expressed concerns about the rapid pace of technological development. The study highlights the need for technological education to enable the full exploitation of the potential of technology in education. The integration of technology should be sup- ported by appropriate training for teachers and informing education policymakers about the benefits and threats associated with technology.
Keywords: new technologies, education, digitization, artificial intelligence
About the Author
Marcin Ochojski – holds a Bachelor of Science in Health Pedagogy and is currently pur- suing a degree in Resocialization Pedagogy at the University of Humanities and Econom- ics in Lodz. He serves as the chairman of the De Jure student research group and is active- ly engaged in charitable activities. Additionally, he writes scholarly articles that address social and educational issues impacting youth.